Koncertberichten

• nieuwe soundscapes met buurtgeluiden
• “Turkish Square” - Moniek Darge
• “Kali Vrissi (Griekenland)” – Steven Feld
• “Into the Labyrinth” - Hildegard Westerkamp

Stichting Logos heeft in juni in de wijk Ham een oproep voor ‘buurtgeluiden’ gelanceerd. Het resultaat hiervan waren opnames van geluiden die typisch zijn voor een huis en/of de bewoners. Voorbeelden zijn: wekkers, ventilatoren, espressomachines, frigo’s, deurbellen, honden en flarden muziek op akkordeon en sitar. Klankkunstenaars zoals Kris De Baerdemacker verwerken dit materiaal tot nieuwe soundscapes die op dit koncert te horen zullen zijn. De lokatie voor dit koncert is het parkje ‘Buurttuin Ham’ in de Ham-straat, schuin tegenover de Centrale, op ca. 100 meter van de koncertingang van Stichting Logos. Het koncert gaat dus door in open lucht en het publiek zal tussen de speakers op kussens of doeken in het gras kunnen liggen. Als het zou regenen is dit geen probleem, want er is ook een overdekte gallerij in dit parkje.

Dichtbij Logos ligt een ander speelplein naast de elektriciteitscentrale van SPE. “Turkish Square” van Moniek Darge is een soundscape uit 1985 waarin dit pleintje aan de Zonder Naamstraat centraal staat. Haar begeleidende tekst uit die tijd: “Turkish Square / het naamloos pleintje / dichtbij Stichting Logos in Gent / een vierkant / begrensd langs alle zijden / links / de hoge muur met de stukgegooide ramen / flarden glasvezel-isolatie wapperend in de wind / centraal / torenhoog boven de tweede zijde / de baksteen-schoorsteen / die het pleintje domineert / rechts en achteraan / de twee resterende zijden / met de rijen werkmanswoningen / klein / waar de Turkse “gast”-arbeidersgezinnen verblijven / en de armsten & oudsten van de arbeidersklasse / het vierkant / met gras en kleine / struiken met smalle / paadjes bedekt met / steenkoolslak van / de centrale met het / speelpleintje voor / Turkse kinderen.” Het gedreun van de fabriek, de spelende Turkse kinderen, zondagse kerkklokken, gillende vrouwen en een voorgelezen tekst zijn te horen in dit stuk.

“Kali Vrissi” is een Grieks bergdorp in de Balkan. Elk voorjaar is er een “babouyera” festival waarop mensen zich verkleden als oude mannen met zware bellen. Tientallen jongens en mannen lopen zo mee in een parade die begeleid wordt door doedelzakken en slagwerk. “Hier aksentueren en verdoezelen de festivalbellen de tijd, terwijl ze spelen met de strijd tussen muziek en chaos, het dorp in een klankrivier onderdompelen en het als een passerende kudde schapen doen klinken.”
Steven Feld bestudeert vooral de antropologie van klanken en stemmen. Onder deze omschrijving valt taalkunde, poëzie, muziek, estetika, akoestiek en ekologie. Sinds de jaren ’70 maakt hij soundscapes waarin o.a. opnames van het regenwoud in Papoea Nieuw-Guinea en Afrikaanse muziek uit Ghana verwerkt werden. Momenteel werkt hij aan een set van 5 CD’s (waarvan er reeds 4 verschenen zijn) met opnames van klokken en bellen uit de hele wereld.
Steven Feld is professor antropologie en muziek aan de universiteit van New Mexico, daarvoor gaf hij ook les aan andere universiteiten in de VS (Columbia University, New York University, Santa Cruz, …).

“Into the Labyrinth” is een klankreis doorheen verschillende aspekten van de Indische kultuur. Het balanceert op de rand van droom en realiteit, zoals Indië zelf dat ook doet, althans volgens de ervaring van veel bezoekers waaronder mijzelf. Weinig gebeurt daar volgens een vooraf bepaald plan of verwachting. Alhoewel reizigers gewoonlijk wel hun bestemming bereiken, wordt de reis zelf –vol verrassingen en onverwachte wendingen- vaak de hoofdervaring.(…)
Vanaf het begin had ik het beeld voor ogen van een labyrinth van geluiden en klankervaringen. Ik had geen plan voor het stuk behalve dat de opgenomen geluiden me zouden aanzetten tot een kompositie-reis doorheen een onbekend geluidslabyrinth. Mijn ervaringen van de reis in Indië en de opname van de geluiden speelden natuurlijk een grote rol in de totstandkoming van dit stuk. Maar ik was nooit zeker waarheen ik ging en waar ik zou eindigen. Ik werkte voortdurend aan het stuk alsof ik op een 15-daagse reis was waar de reis zelf het centrum van de ervaring wordt. De kompositie is eenvoudigweg het resultaat van deze ervaring.”
Hildegard Westerkamp (°1946, Duitsland) emigreerde in 1968 naar Canada waar zij betrokken raakte bij het ‘World Soundscape Project’ van de komponist Murray Schafer. Haar bezorgdheid over het akoestisch milieu en haar visie op het beluisteren en maken van muziek kregen hier vaste vorm. Omgevingsgeluiden staan centraal in het werk van Westerkamp, in sommige komposities worden ook teksten van de Canadese schrijver Norbert Ruebsaat gebruikt. Behalve elektro-akoestische werken, maakte ze ook klankinstallaties en plaatsgebonden werk zoals Harbour Symphony. Vanaf de jaren ’90 speelt ook Indië een grote rol in haar oeuvre (The India Sound Journal, Nada-an Experience).

Op het programma van dit koncert staan vooral werken uit de Barok, Renaissance en vroeger. Komponisten als J.S.Bach, Marin Marais, Henry Purcell, Claudio Monteverdi, Pierre Certon en Perotinus komen zeker aan bod.

Dirk Moelants studeerde muzikologie aan de Universiteit Gent, waar hij in 2002 zijn doktoraatstitel behaalde met een proefschrift getiteld "Een model voor ritmeperceptie toegepast op de muziek van de 20ste eeuw". Momenteel werkt hij als doktor-assistent aan de Gentse muzikologie afdeling, waar hij onder meer muziekteorie en etnomuzikologie doceert. In zijn onderzoek koncentreert hij zich op ritme en timing in de waarneming en uitvoering van muziek, hierbij probeert hij een brug te slaan tussen de traditionele muziekteorie en de experimentele muziekpsychologie. Naast zijn muzikologisch werk is hij ook aktief als viola da gambaspeler. Hij behaalde in 2002 zijn masterdiploma bij Wieland Kuijken aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag. Naasthet traditionele oude muziekrepertoire voor het instrument, legt hij zich ook toe op hedendaags klassieke en traditionele muziek van diverse kulturen. Zo kreëerde hij werken van jonge komponisten als Bruno Forment, Kristof Lauwers, Stefaan Smagghe en Thomas Smetryns. Met diverse ensembles (o.a. Olla Vogala, Zefiro Torna, Oberon Consort,…) trad hij op in Europa, Japan, Zuid-Korea en Marokko, waar hij met lokale muzikanten samenwerkte.

Blokfluitspeler Marcel Ketels speelt vaak op binnen- en buitenlandse podia. Hij studeerde oude muziek, teorie en instrumentaal spel aan de Konservatoria van Gent en Brussel bij o.a. Barthold Kuijken, Oswald van Olmen en Johan Huys. Ketels is aktief bij verschillende ensembles zoals Pandora2. Hij is ook docent kamermuziek aan het konservatorium van Gent en vroegere direkteur van de Kunsthumaniora Muziek en Dans van dezelfde stad.

"Maille" is een elektronische kompositie waarbij een circuit (met verschillende in- en uitgangen) opgebouwd wordt door een hele reeks van modules bestaande uit filters, mixers en versterkers met elkaar te verbinden. Die modules worden in een feedbackloop geplaatst waardoor bepaalde klanken gegenereerd worden. De opstelling is van die aard dat een manipulatie op een bepaald punt in het netwerk de werking van de modules beïnvloedt en dus ook de klank. De reakties die daaruit ontstaan en zich verspreiden binnen het systeem zijn vrij onvoorspelbaar. Maar precies door allerlei toevalselementen en verstoringen in het circuit krijgt de performance een nieuwe wending. Processen die tot dan toe niet echt hoorbaar waren, komen aan de oppervlakte en nodigen uit om nieuwe klankwerelden te verkennen.
Elke uitvoering van "Maille" is anders in die zin dat het aantal modules varieert, de volgorde ervan verandert en ze anders met elkaar zijn verbonden. Telkens worden verschillende routes gesuperponeerd, samengebracht of gefilterd en wordt er gezocht naar specifieke interakties tussen de verschillende modules. Installatie, kompositie en performance vormen verschillende aspekten van een zelfde proces. "Maille" werd voor het eerst uitgevoerd in juli 2006 tijdens het achtste Sound Symposium in St John's in Newfoundland.

Ollivier Coupille werd geboren in Aix-en-Provence in 1952 en woont en werkt nu in Parijs. In 1979-80 leerde hij Takehisa Kosugi kennen tijdens een van zijn masterclasses en later werkte hij mee aan zijn koncerten in Parijs, New York en Tokio.

Zijn werk werd gespeeld op talrijke festivals zoals de Biennale van Parijs (1982), het festival van Kamagowa (Japan, 1983), "Landschap-mensenwerk in Neerijnen (Nederland), "ongaku no nami (Japan, 1988), het Sonarfestival (Barcelona, 1995), ISEA festival (Montreal, 1995). Zijn klankinstallaties waren te horen in Het Apollohuis in Eindhoven en diverse galeries en musea in Parijs.