koncertberichten

Op Bali zijn er twee belangrijke vormen van nieuwe muziek, nl. 'Kreasi Baru' en 'Muzik Kontemporer'. De laatste komt voort uit de westerse hedendaagse muziek, is meestal gekomponeerd door Balinezen die in het buitenland muziek hebben gesturdeerd en richt zich in zekere zin tot een selekte groep. Deze muziek houdt weinig of geen rekening met de belangrijke Balinese tradities. Heel wat populairder is 'Kreasi Baru' (nieuwe kreatie), dat wel vertrekt uit de Balinese traditie en die verder ontwikkelt. Saling Asah, een 8-koppig ensemble samengesteld uit zowel Westerse als Indonesische musici, probeert beide genres te kombineren.

In dit concert zijn er twee nieuwe werken die traditionele stukken opvolgen. Het eerste heet "Procession Music", gekomponeerd door Zachar Laskewicz (leider van het ensemble), en probeert westerse melodievorming te kombineren met Indonesische muziekstrukturen. Het tweede, waarmee het koncert besloten wordt, werd gekomponeerd door Made Agus Wardana, (artistiek leider van het ensemble). Dit werk roept beelden op van het dagelijkse leven op Bali, hoewel de eigenaardige instrumentatie het laat onderbrengen in de 'Muzik Kontemporer'.

Dit is het tweede koncert van Saling Asah bij Stichting Logos, maar voor de eerste keer speelt het ensemble op het bekende 'Gong Kebjar'. Deze instrumentatie ontstond in het begin van de eeuw en veroverde erg snel het hele eiland. Een nieuwe soort dynamische en theatrale muziek ontwikkelde zich en de oude en minder exuberante instrumenten werden gesmolten om de nieuwe te gieten.

De ‘Gong Kebjar’ is ondertussen het populairste vehikel voor de 'Kreasi Baru'. Op Bali wordt er trouwens weinig onderscheid gemaakt tussen 'populaire' en 'nieuwe' muziek, want dan ook die wordt vermengd met house, reggae of andere westerse populaire vormen. Dit kontrasteert fel met het stereotype en statische beeld dat velen onder ons hebben van de zogenaamde 'oosterse' of 'exotische' culturen. Levende culturen zijn konstant bezig met het aanpassen van traditionele kunstvormen aan de nieuwe omgeving.

JEAN-MARIE SIMONIS

"De komposities voor piano van Jean-Marie Simonis (°1931) zijn van een kontrasterende veelzijdigheid. Het geheel van de drie stukken Notturno, Evocations en Incantations lijkt uit een homogene droomwereld te ontstaan, ook al legt elk van de werken andere aksenten (dramatisch, geheimzinnig en dromerig). De taal, met haar harmonische lagen, vertoont affiniteiten met die van Skriabin, een komponist die door Simonis bijzonder gesmaakt is.

Historiettes is een geheel van 5 ‘naieve’ delen. Ze zijn bijzonder uitgezuiverd en de erg geraffineerde ritmische taal toont verwantschap met de vroege werken van Ligeti.

Momenteel, op mijn verzoek, werkt Jean-Marie Simonis een nieuw stuk voor piano af. Hiermee neemt hij opnieuw de draad op van de pianomuziek na zich jarenlang hoofdzakelijk op kamermuziek te hebben gericht."

(Thérèse Malengreau)

programma

Notturno op. 33 (1978)

Evocations op. 29 (1975)

Incantations op. 35 (1980)

Historiettes op. 24 (1972)

nieuw werk (1999)

Masanga (No 2 of Three Songs) (1998) van Martin Scherzinger (°1965) -

UShaka Remix (1994/99) van Mzilikazi Khumalo -

Kneeling Dance (1985) van Kevin Volans(°1949)

Pas de deux sauvage (1999) van Bongani Ndodana (°1975) -

Reverie (1996) van Michael Blake (°1951) -

Nhemamusasa (No 3 of Three Songs) (1998) van Martin Scherzinger -

Leaping Dance (1984) van Kevin Volans -

Ngcwele, Ngcwele, Ngcwele (1998/99) van Simon Mnomiya (°1960) -

Mzilikali Khumalo werd geboren in kwaZulu-Natal en groeide muzikaal op tussen traditionele Zulu muziek en brass bands. Hij studeerde en doktoreerde aan de Universiteit van Witwatersrand, waar hij later professor in Afrikaanse Talen werd en nu Professor Emeritus is. Hij was ook voorzitter van het door Nelson Mandela opgerichte National Anthem Committee.
Khumalo werd tot komponeren aangezet door de poëzie van B W Vilakazi, van wie hij een aantal gedichten op muziek zette. Later ging hij samenwerken met Prof. M T Msimang. De epische cantate over het leven van Shaka, u Shaka kaSenzangakhona, was één van de vruchten van hun associatie. Zijn voorliefde voor de traditionele Afrikaanse muziek resulteerde in een aantal koorarrangementen van Afrikaanse liederen.

Simon Mnomiya werd in 1960 in kwaZulu-Natal geboren en studeerde muziek en muziekpedagogie aan de Universiteit van Durban (Natal). Hij zingt al zijn leven lang als solist of als koorlid en geeft zang- en koorworkshops aan komponisten, dirigenten en andere zangers.
Als komponist begon hij met het schrijven van werken voor het vokale kwartet van de Mnomiya Brothers later volgden tal van koorwerken. Hij vertaalde ook Mozart’s Bastien en Bastienne in Zulu (Uthemba noThembile). Hij is momenteel muzikaal leider van het Umlazi Oasis Fellowship Centre.

Bongani Ndodana werd geboren in Queenstown. Hij studeerde aanvankelijk in Grahamstown en ontving een South African Music Rights Organisation beurs om zijn studies aan Rhodes University verder te zetten. In 1995 kreeg hij een beurs van de Foundation for the Creative Arts voor gespecialiseerde kompositiestudies aan het muziekconservatorium van de Universiteit van Stellenbosch. Hij rekent zichzelf bij de nieuwe generatie zwarte en blanke Zuidafrikaanse kunstenaars die multikulturaliteit onderzoeken in het post-Apartheid tijdperk. Hij is ook aktief als dirigent. Naast eigen werk dirigeerde hij muziek van J.S. Bach tot Arvo Pärt.

Martin Scherzinger werd geboren in Johannesburg en studeerde filosofie en rechten vooraleer in 1987 te kiezen voor muziek. Hij bracht twee jaar in Europa door als slagwerker en ging nadien doktoreren aan Columbia University in New York, waar hij momenteel doceert.
Zijn komposities, die schatplichtig zijn aan de Afrikaanse traditie van tijdspatronen, werden wereldwijd uitgevoerd en als muzikoloog schreef hij voor diverse publikaties zoals Perspectives of New Music, Music Studies and Cultural Differences en The Journal of American Musicology. Hij schrijft momenteel een boek, Musical Thinking as Deconstructive Practice, waarin hij twee werelden vergelijkt: enerzijds de Duitse modernisten (voornamelijk Anton Webern) en de muziek van de Zimbabweanen (voornamelijk Tute Chigamba), vanuit analytische en kulturele perspektieven.

Kevin Volans werd in 1949 in Pietermaritzburg geboren. Hij studeerde aan de Universiteiten van Witwatersrand en Aberdeen (Schotland) en aan de Keulse Musikhochschule (bij Stockhausen en Kagel). Hij was er ook een tijdlang Stockhausen’s assistent. Van 1982 tot ’84 doceerde hij aan de Universiteit van Durban (Natal) en van 1986 tot ’89 was hij ‘composer-in-residence’ aan de Queen’s University in Belfast.
Zijn werk kwam vooral in de belangstelling dankzij het Kronos Quartet, waarvoor hij White Man Sleeps, Hunting:Gathering en The Songlines schreef. Hij leeft momenteel in Dublin.