Koncertberichten

 

foto: Jan Pillaert

Geluid en licht vormen in dit koncert de twee komponenten van een fascinerend samenspel waarin het een het ander beïnvloedt.

FLICKR is de groepsnaam waaronder Michael Vorfeld en Uli Boettcher al geruime tijd als elektronikaduo opereren. Hun samenwerking is geïnspireerd op Vorfeld's Light Bulb Music, een audiovizuele installatie waarin gloeilampen klanken aktiveren en waarmee hij enige jaren terug bij ons optrad. De schakeringen van lichtintensiteit, het ritmisch flikkeren van de gloeilampen, het boventoonsspel dat dit met zich meebrengt en dergelijke worden rechtstreeks getransformeerd tot een rijke sonore mikrokosmos.

Op dit koncert krijgt hij hulp van Uli Boettcher, die zijn opnameapparatuur (inkluis zelfontworpen controllers en lichtsensoren) op de installatie aansluit om zo aan een vorm van ambachtelijke live sampling te doen. Het geluid van de aan- en uitfloepende gloeilampen wordt opgenomen en gegranuleerd. Om de cirkel rond te maken, beïnvloeden de gegranuleerde samples op hun beurt Vorfeld's lichtinstallatie. FLICKR staat garant voor een performance die het midden houdt tussen pulserende ambient en een perkussieve tekstuur van geluid en licht.

Op de berlijner Michael Vorfeld zijn vele benamingen van toepassing: hij is slagwerker, improvizator, instrumentenbouwer, komponist en geluids- zowel als vizueel kunstenaar. De symbiose van al deze rollen uit zich onder meer in zijn inmiddels behoorlijk omvangrijke zelfbouwinstrumentarium. Nadat hij op zijn veertiende uit eigen zak een set bongo's bekostigde, groeide de behoefte om stelselmatig zijn persoonlijke arsenaal aan ekspressiemogelijkheden te vervaardigen. Daarin steken, naast gloeilampinstallaties, op heden ook een heel pak slag- en strijkinstrumenten van eigen design. In de loop der jaren raakt hij meer en meer verslingerd aan het kombineren van zijn ontwerpen met de mogelijkheden die elektronika hem biedt; zo laat hij begin jaren '80 zijn eerste soundscapes op een nietsvermoedend publiek los.

Ook samenspel en improvizatie lonken en hij richt omstreeks deze tijd met enkele zielsverwanten de groep Heinrich Mücken op. Hun optredens zijn van meet af aan erg sitespecifiek, dwz. dat de aard van de performance bewust in het kader staat van de omgeving waarin wordt opgetreden. Tezelfdertijd studeert hij in Keulen fotografie en in Kassel vizuele kommunikatie. Zijn interesse gaat in deze kunsttakken voornamelijk uit naar het gebruik van licht en geluid in relatie tot hun omgeving. Vorfeld werd reeds meermaals op toonaangevende plekken gesignaleerd zoals de Dokumenta in Kassel, Het Apollohuis en De Melkweg in Amsterdam, Stichting Logos in Gent, PSK in Brussel, het Goethe - instituut in Hanoi, Experimental Intermedia in New York en Plan B in Tokio.

Uli Boettcher heeft een min of meer gelijkaardige levenswandel: ook hij speelde slagwerk in verscheidene groepen voor hij in 1993 in kontakt kwam met de duitse improvizatiescene. Hij ging zich toeleggen op drums en amplified objects en evolueerde zo stilaan naar pure elektronika. De beginselen van zijn vak leerde hij bij STEIM (Studio for Electro Instrumental Music) in Amsterdam. Zijn techniek bestaat voornamelijk uit spelen, opnemen, in real time bewerken en mixen van eigen en andermans klankmateriaal (een deel van zijn apparatuur heeft hij trouwens zelf ontworpen). Hoewel hij als lid van verschillende improvizatiegroepen inmiddels menig koncertpodium in Europa onveilig maakte, verkiest hij de laatste jaren de elektroakoestische duo-aanpak, met bijvoorbeeld trombonist Paul Hubweber, drummer Roger Turner, of zoals vanavond Michael Vorfeld.

---

ATTR-X, het nieuwe Logos duo van Kristof Lauwers en Yvan Vander Sanden, brengt elektronische muziek met binnen Logos ontwikkelde software die audio en video genereert volgens de principes van recente 3D - games. Na de pauze: Peter Jacquemyn op kontrabas met live electronics van Stefan Prins.

Komponist, improvizator en pianist Stefan Prins begon als zevenjarige piano te spelen aan de muziekschool van Borgerhout en volgde nadien ingenieursstudies aan de VUB. Hier verbreedden zijn muzikale horizonten van het uitvoeren van muziek naar het improvizeren en komponeren. Nadat hij in 2002 afstudeerde als burgerlijk ingenieur, volgde hij een opleiding piano en kompositie aan het konservatorium van Antwerpen, alsook een specialisatie aan de afdeling sonologie van het konservatorium van Den Haag (2004 - 2005). Als uitvoerend muzikus kreëerde hij, naast eigen werk, ook muziek van o.m. Karlheinz Essl, Mark Applebaum en Richard Barrett.

Zijn interesse in de mogelijkheden van de technologie in een muzikale kontekst, heeft zich sindsdien vertaald in zijn werk. De virtuele motor hierachter is het permanent in vraag stellen van bestaande mekanismen, tradities, denk- en werkwijzen en de daaruit voortvloeiende zoektocht naar aktuele en zinvolle relaties tussen komponist, partituur, muzikant, technologie, luisteraar, kultuur en maatschappij. Hij ontving verschillende kompositieopdrachten van de Vlaamse Gemeenschap en de onderscheidingen lieten niet op zich wachten: hij werd laureaat van de 'KBC Aquarius wedstrijd voor jonge komponisten' (Brussel, 2001), ontving met Erosie (Memory Space #1) een tweede prijs in de 'Week van de Hedendaagse Muziek' (Gent, 2006) en zijn kompositie Memory Space #2 werd geselecteerd voor de ISCM World Music Days 2007 (Hong Kong) en 2008 (Vilnius). Momenteel studeert Prins muziektechnologie aan het konservatorium van Brussel bij Peter Swinnen.

Naast beeldend kunstenaar is kontrabassist Peter Jacquemyn een van de boegbeelden van de Belgische improvizatiescene. Hij begon zijn karrière bij WIM (Werkgroep Improvizerende Muzici) en stimuleert sedertdien al jaren jonge muzikanten om buiten de lijnen te kleuren. De man werkt geregeld samen met het kruim van de internationale improvizatiescene, te weten Fred Van Hove, Peter Kowald, Joëlle Léandre, Jan Pillaert en Tony Oxley. Jacquemyn's speelstijl is energiek en spektakulair: zoals hij als beeldhouwer boomstronken te lijf gaat met bijl en kettingzaag, zo hanteert hij als kontrabassist simultaan verschillende strijkstokken, blikjes, plastic, kurk of papier om de klank van de kontrabas mee vorm te geven. Eigenlijk gebruikt hij zowat alles wat los of vast zit om snaren en klankkast mee te beroeren en doet dat steeds in de hem gekende robuuste en eksuberante stijl. Enige jaren geleden verscheen op ons LPD label zijn recente samenwerking met Jan Pillaert: Humus (Logos Public Domain 016).

Sinds september 2008 werken Kristof Lauwers en Yvan Vander Sanden als artistiek en zakelijk leider samen onder één dak bij Stichting Logos. Beiden zijn sinds lange tijd bevlogen bezig met het maken van elektronische muziek met GMT, Pure Data en zelfgemaakte software. Een samenwerking zat er dan ook aan te komen. Met ATTR-X wil het duo een nieuwe impuls geven aan realizatie van live soundscapes en elektroakoestische muziek. Centraal staat het vizualiseren van elke auditieve manipulatie om op die manier het scheppen van een akoestische werkelijkheid, eigen aan het werken met soundscapes, uit te breiden met een nieuwe vizuele realiteit. Zo wordt, onafhankelijk van de oorspronkelijke kontekst, een nieuw virtueel landschap gekreëerd. Om dit te realizeren, ontwikkelen zij sinds januari specifieke software die gebazeerd is op de verworvenheden van 3D game ontwikkelaars. Het projekt staat uiteraard nog in de kinderschoenen, maar op 11 juni kan het publiek voor de eerste maal kennismaken met het rezultaat. Echte geluiden dienen, samen met door Pure Data gemanipuleerde klanken, als input voor onze nieuwe software ATTR-X.

Momenteel is het reeds mogelijk om geluiden op allerhande manieren te laten bewegen door een fiktieve ruimte, dopplereffekten toe te passen en dat allemaal vizueel weer te geven. Elke week wordt er hard gewerkt aan het uitbreiden van de mogelijkheden. ATTR-X wordt ontwikkeld als open software en kan gedownload worden op http://ATTR-X.sourceforge.net/. Het programma werkt zowel onder Linux als onder Windows. Een degelijke kennis van programmeren is wel vereist om het programma zelf uit te proberen.

---

De vijfde jaargang van onze tangospecial, met tango's van allerlei pluimage voor en door Mens & Machine.

De aficionados van het Gentse tangomilieu weten dit maar al te goed: jaarlijks organizeren we bij Logos een <M&M>editie die aan het befaamde genre is gewijd. Het is een mooie gelegenheid om met de nieuwste arrangementen dan wel stukken van eigen makelij naar buiten te treden en zoals u van ons gewend bent, is het aanbod heel verscheiden. We hebben, naast klassieke tango's van Carlos Gardel en Anibal Troilo ook heel wat tango nuevo van onder meer Astor Piazzolla op het programma staan, of experimentele en bewegingsgestuurde tango van Godfried-Willem Raes, metric tango, enzovoorts. Een deel daarvan zal gezongen en gedanst worden, en daarvoor doen we een beroep op onder meer Maja Jantar.

---

De Nederlandse stemartiest Jaap Blonk is een levende legende. Als een van de meest vooruitstrevende polypoëten van zijn generatie beschikt hij over een spektakulaire stem die hij kombineert met een scherp besef van timing en struktuur. Op dit koncert wordt hij bijgestaan door tubist Carl Ludwig Hübsch en turntablist Claus van Bebber.

foto: Hans Åke Runell

Na een voortijdig afgebroken studie wiskunde en muziekwetenschap ging Jaap Blonk zich in de loop van de jaren zeventig voornamelijk op een karrière als saxofonist toespitsen. Rond zijn 30ste echter ontdekte hij zijn mogelijkheden als stemperformer, eerst bij de voordracht van poëzie (Ursonate van Kurt Schwitters) en daarna in improvizaties en eigen werk. Bijna twintig jaar lang is de stem zijn voornaamste middel voor het ontdekken en ontwikkelen van nieuwe, dadaistisch aandoende klanken. Zelf omschrijft hij zijn vokabularium als Onderlands, een Noord-Europees klinkende bastaardmix van bestaande en onbestaande talen en dialekten. Sedert 2000 werkt hij meer en meer met elektronika, eerst op basis van samples van zijn eigen stem, daarna ook met pure klanksyntese an sich. In 2006 nam hij een sabbatjaar om zich vanuit een hernieuwd entoeziasme voor de wiskunde toe te leggen op onderzoek. Nagegaan werd, in welke mate algoritmische kompositie kan garant staan voor het kreëren van muziek, vizuele animatie en poëzie (of een mix van bovenstaande).
Bij Blonk's samenwerkingen kunnen we namen als Maja Ratkje, Anne LaBerge, Cor Fuhler, The Ex en het Nederlands Blazers Ensemble vermelden. De Duitse komponiste Carola Bauckholt schreef enkele stukken voor hem, waaronder een voor stem en orkest en een opdracht voor een solostuk kwam in 2002 van de Donaueschinger Musiktage. Blonk werkte regelmatig voor radio en televizie en produceerde enkele hoorspelen. De belangrijkste groepen die hij oprichtte en leidde waren Splinks (moderne jazz, 1983 - 1999) en BRAAXTAAL (experimentele pop, 1987 - 2005). Hij heeft ook een eigen platenlabel (Kontrans) waarop tot dusver 15 titels zijn verschenen. Hij trad op in vele Europese landen, daarnaast in de V.S. en Canada, Indonesië, Japan, Zuid-Afrika en Latijns-Amerika.

Carl Ludwig Hübsch studeerde zowel tuba, zang als perkussie aan de Freiburger Musikhochschule en improvizatie en kompositie in Keulen bij J. Fritsch. Hij heeft zijn sporen verdiend in de wereld van de jazz- en nieuwe muziek met onder meer Lester Bowie, Willem Breuker, M. Schubert, Jasper van't Hof en Arthur Blythe. Hij houdt ervan de klank van zijn instrument te eksploreren op alle mogelijke manieren, niet in het minst met behulp van interne versterking en/of kontaktmikrofonie op paviljoen, mondstuk en ventielen. Hij is ook een veelgevraagd radio- en studiomuzikant.

Vizueel artiest Claus van Bebber is autodidakt op muzikaal vlak. Zijn fijn gehoor heeft hem echter tot een toonaangevend figuur gemaakt binnen de wereld van de experimentele turntablemuziek. Zijn voorkeur gaat uit naar vintage apparatuur en vinylplaten die hij graag op voorhand (en vaak op het destruktieve af) prepareert. Sinds 1990 houdt hij het jaarlijks terugkerende groepsprojekt SCHALLPLATTENKONZERT.