Koncertberichten

Experimentele muziek is een verzamelnaam voor alle muziekstukken en -genres waarvan de uitkomst nooit vooraf vaststaat, en die de gebruikelijke opvattingen over muziek ter diskussie stellen. Zoals bij andere kunststijlen die de grenzen verleggen van een genre, is er weinig konsensus - zelfs niet onder de beoefenaars - over wat de grenzen zijn van wat experimenteel is en wat niet. Het <M&M> orkest doorbreekt dan ook al jaren bewust de vertrouwde grenzen tussen performance, dans, muziek, technologie, uitvoerder en komponist. Een hommage aan experimentele kunstenaars uit het verleden zoals John Cage en andere pioniers was dan ook onvermijdelijk. Maar ook namen als Conlon Nancarrow, de player piano - ekspert bij uitstek en Warren Burt passeren de revue.

Het M&M orkest o.l.v. Godfried-Willem Raes brengt een boeiende selektie uit het reeds uitgebreide repertoire dat van deze komponisten beschikbaar is voor het toch wel unieke Mens en Machine-Orkest met zijn meer dan 38 muzikale robots. Als ensemble blijft het zich overigens nog steeds ontwikkelen: nu Godfried ook <Bono> afgewerkt heeft en die stilaan de volwaardige trombonepartij komt opeisen in ons huisorkest, vordert ook de bouw aan zijn nieuwste telg, <Korn>, een volautomatische kornet die de kopersektie, waarvan <Bono> en <So> reeds deel uitmaken, komt vervolledigen. Zelf zegt de bouwer hier het volgende over:

"De overgrote meerderheid van de muzikale robots die we ontwikkelden voor 2007, waren elk voor zich pogingen om bestaande akoestische instrumenten zo getrouw mogelijk te automatiseren in zoveel mogelijk aspekten van hun bespeling. Daartoe mimeerden we zoveel als mogelijk de menselijke bespelingswijze van deze instrumenten. Het <Korn> - projekt wijkt van dit opzet in hoge mate af. Hier was het helemaal niet onze bedoeling een mimetisch bespeelde automatische kornet te bouwen (immers, een automatische Sousafoon - <So> - hadden we reeds met redelijk sukses voltooid, waardoor een automatische kornet niet direkt een nieuwe verwezenlijking zou zijn).
Niettemin maakt deze robot wel degelijk gebruik van een oude Sib kornet die hier evenwel in eerste plaats dienst doet als afstembare resonator in een instrument dat verder alleen werd gekoncipieerd om min of meer realistische kornetgeluiden op een plastische en kontroleerbare wijze te kunnen produceren. De ventielen werden geautomatiseerd met unidirektionele elektromagneten, helemaal naar plan en opzet zoals toegepast in de eerste versie van <So>. We hadden liever bidirektionele magneten gebruikt, maar daarvoor vonden we gewoonweg geen plaats in een zo klein instrument als de kornet. De ventielen werken dan ook met de gewone terugslagveren.

<Korn> in opbouw

Aangezien een kornet op zich genomen een vrij klein en licht instrumentje is, kwam de idee bij ons op om het ook meteen enige mate van beweeglijkheid mee te geven. Deze beweeglijkheid behoort immers ook tot het typische geluid van de hoge koperblaasinstrumenten, die immers zonder uitzondering een sterk direktionele akoestische afstraling hebben. Hiermee konden we meteen Toshiba de loef afsteken, want hun bewegende trompetspelende robot is vals! Het geluid komt immers uit een luidspreker uit de borstkas van de robot trompettist. Ook wilden we onze robot graag zo gaan bouwen dat hij het zou vertikken om debiele muziek te spelen."

Een uitgebreid dagboekverslag, plus technische specifikaties en beeldmateriaal omtrent de vorderingen aan deze automaat kan men volgen op deze link: www.logosfoundation.org/instrum_gwr/korn.html

Een andere nieuwigheid die we u bij deze graag voor het voetlicht willen brengen, is de nieuwste interface die door Godfried werd ontwikkeld, nl. <Handy>, een meerkanaals besturingsmodule die rechtstreeks kan bespeeld worden door middel van de vingers van de uitvoerder. Elke touchpad op deze interface is drukgevoelig en garandeert een real time - besturing van een of meerdere robots. Die besturing kan in tal van parameters worden voorgeprogrammeerd, Om deze nieuweling boven de doopvont te houden, ontwikkelde Kristof Lauwers zijn nieuwste besturingskodes die door Sebastian Bradt publiekelijk uitgetest zullen worden.

Zoals steeds zijn, naast de gevestigde namen uit de experimentele kanon, ook de vaste bijdragen present van Kristof Lauwers, Sebastian Bradt, Moniek Darge, Hans Roels en Xavier Verhelst. Voor wie het experiment niet schuwt en de nieuwe muziek op de scherp van de snee wil horen en zien, is er als steeds maar één adres: de vertrouwde Logos Tetraëder.

• Wings - koncept: Cathy Van Eck
• Tubes - koncept: Paul Craenen
• Strings - koncept: Juan Sebastian Lach Lau (Matthias Koole - gitaar)

In "A search for renoise" bundelen Paul Craenen, Cathy Van Eck en Juan Sebastian Lach Lau hun krachten in drie performances waarin feedbackprincipes als uitgangspunt dienen. Aan de hand van luidsprekers, mikrofoons en komputers wordt een instrument gekreëerd waarin klanken zichzelf kontinu kunnen aansturen en vernieuwen. In elk van de performances wordt op een specifieke wijze onderzocht hoe lichamen, attributen en muziekinstrumenten kunnen worden ingezet als klankgeleiders of klankdempers, waarmee deze feedbackloops kunnen worden gemanipuleerd. Er ontstaat een meta-muzikale omgeving waarin klanktexturen, lichaamshoudingen, technische handelingen en ruimtelijke posities elkaar voortdurend bekommentariëren.

Cathy Van Eck, Sebastian Lach Lau en Paul Craenen zijn drie komponisten-promovendi die verbonden zijn aan het Orpheus Instituut te Gent en de kunstfakulteit van de Universiteit Leiden. Vanuit een artistiek-kompositorische kontekst voert elk van hen een onderzoek uit naar specifieke tema's in de aktuele klankkunst. Gedeelde interesses en fascinaties vormen het vertrekpunt voor hun gezamenlijke experimenten en akties. Vanuit een interdisciplinaire benadering ontwikkelt Sebastian Lach Lau 'tools' waarmee de komputer als kompositiehulpmiddel kan worden ingezet. Paul Craenen onderzoekt de status van het uitvoerende lichaam vanuit kompositorisch perspektief. Cathy van Eck onderzoekt het gebruik van luidsprekers en mikrofoons als muziekinstrumenten in de uitvoering. De produktie is in handen van Champ d'Action.

Juan Sebastián Lach Lau (°1970) speelde mee in verschillende improvisatie en experimentele jazz ensembles (Psicotrópicos, the Improvisers Ensemble, Wako Texas). Hij schreef ook werken voor teater, film, video en radio en zijn kamermuziek en elektronische stukken werden gespeeld in Mexico, Nederland, Spanje en Brazilië door o.a. Electronic Hammer en de Barton Workshop. Na zijn studies wiskunde en kompositie in Mexico City trok hij naar het Konservatorium van Den Haag waar hij lesgevers als Clarence Barlow en Gilius van Bergeijk had. Hij was eerder te zien en te horen met een stuk voor het M&Morkest in 2007.

Paul Craenen (°1972) is aktief als komponist en (konceptueel) klankkunstenaar, in zijn recente werk integreert hij het audiovisuele, het koreografische en het lichamelijke in het kompositiemateriaal. Craenen studeerde piano aan het Leuvense Lemmensinstituut bij docenten Mark Erkens en Frans Van Beveren. Zijn pianostudie werd verder verrijkt door een pianostage in Libramont en privé-lessen bij Boyan Vodenitcharov. Als komponist is Craenen voornamelijk autodidakt, hij volgde wel kompositieseminaries zoals de International Ictus Compositionseminar (met Jonathan Harvey), het Acanthes kompositieseminarie in Avignon en de Ferienkürse für Neue Musik in Darmstadt. Zijn werken werden uitgevoerd door gitarist Tom Pauwels, pianist Frederik Croene, Black Jackets Company, Het Collectief, het Oxalys ensemble, Champ d'Action en Apsara in zeer uiteenlopende landen als Rusland, Duitsland, Taiwan, Estland, Venezuela en Chili. Sinds 2005 doet hij een doktoraatsonderzoek aan de universiteit van Leiden. Naast zijn aktiviteiten als komponist, uitvoerder en researcher, is Paul Craenen ook aktief in tal van edukatieve projekten rond nieuwe en experimentele muziek. Hij werkte in samenwerking met organisaties als Musica, Ictus en MATRIX aan edukatieve projekten rond nieuwe muziek.

Cathy van Eck (°1979) werkte als komponiste samen met Wouter Snoei (live-electronics), het Asko ensemble, Teresa Rotemberg (dansteater), Matthias Rebstock (muziekteater), Carter Williams (viola d'amore en live-electronics) en Anne Faulborn (klavecimbel en live electronics). Haar stukken waren te horen op festival als de Gaudeamus Week, het Rümlingen Festival en het Festival Magdeburgisches Concert. Van Eck studeerde kompositie en elektronische muziek bij Diderik Wagenaar, Gilius van Bergeijk en Martijn Padding aan het konservatorium van Den Haag, daarna zette ze (met steun van het Prins Bernhard Cultuur Fonds) haar studies verder in Berlijn bij Walter Zimmermann, Wolfgang Heiniger en Daniel Ott.

Sigrid Tanghe (projektie), Arne Deforce (cello) en Peter Jacquemyn (kontrabas) brengen een interdisciplinaire improvisatie voor real time projektie, cello en kontrabas. Zowel solo's als duo's met en zonder projektie komen in dit koncert aan bod.

Beeld en klankbeeld: muzikale stemmingen, spanningen, vibraties, ritmes werken gelijklopend of kontrasterend met geschilderde sfeer, koloriet, dynamiek, lijnvoering en vlakverdeling. Projektie en muziek volgen, stuwen, ondersteunen en onderbreken mekaar in een konstante wisselwerking, een dialoog over de grenzen van beeldende kunst en muziek.Er blijft geen kunstwerk over als eindresultaat, het gaat om de interaktie beeld-muziek. De muziek is weg als de laatste klanken zijn uitgestorven, zo ook het beeld, water wast het pigment weer weg.

Peter Jacquemyn (kontrabas - B) is een gekend figuur in de Europese improvisatie-wereld. Jacquemyn - op muzikaal gebied een autodidakt - werkte samen met Peter Kowald (kontrabas), Fred Van Hove (piano), Joëlle Leandre (kontrabas), Geurt Grosfeld (fluit/elektronika), Phil Minton (stem), Takashi Yamane (klarinet) e.a. In Logos was hij in het verleden te zien met uiteenlopende kunstenaars als Maria Clara Villa Lobos (Brazilië - dans), Jo Truman (Australië - stem), Geraldo Si (Brazilië - dans), Slavek Kwi (Tsjechië - klankobjekten), Gunda Gottschalk (viool/altviool) en Ute Volker (akkordeon), Sigrid Tanghe (vizueel kunstenares) en Jan Pillaert (tuba). Als improvisator begon hij zijn karrière bij WIM (Werkgroep Improviserende Musici). Zijn stijl is zeer energiek en spektakulair, misschien zitten zijn kwaliteiten als judoka daar voor iets tussen? Hij ontwikkelde een eigen speelwijze waarbij blikjes, nagels en 2 tot 3 strijkstokken tegelijkertijd gebruikt worden. Jacquemyn is te horen op twee cd's van het Logos label Public Domain: een solo CD (LPD 005) en een duo met tubist Jan Pillaert (cd "Humus" LPD 015).

                     

Arne Deforce (°1962) studeerde aan het Koninklijk Konservatorium van Gent en Brussel. Hij specialiseerde zich in hedendaagse muziek en behaalde in 1994 het Hoger Diploma cello en het Hoger Diploma kamermuziek - beide met grote onderscheiding.

Als cellist koncentreert hij zich voornamelijk op het hedendaags solo- en kamermuziek-repertoire. Hij streeft hierbij naar een permanente in-vraag-stelling van verworven luisterattitudes: konfronteren, horizonten openen, grenzen aftasten tussen orde en chaos. Hij werkt regelmatig samen met komponisten/performers: Serge Verstockt, Godfried-Willem Raes, Richard Barrett, Karlheinz Essl, Dick Raaijmakers, Keiko Harada, Wolfgang Rihm, Gunther Steincke, York Holler en Jonathan Harvey.

Arne Deforce heeft een voorkeur voor programma's met abstrakte, enigmatische, spirituele, en existentiële muziek: G. Scelsi, R. Barrett, L. Nono, I. Xenakis, J. Cage, M. Feldmann, B. Ferneyhough, J.Tenney, A. Lucier, K. Saariaho. Muziek die door vele andere musici als 'onuitvoerbaar' wordt omschreven. Niet zozeer omwille van virtuositeit of nieuwe speeltechnieken maar door de hoge interpretatiegraad: de betrokkenheid van de uitvoerder in het scheppingsproces.Als solist speelde hij op veel festivals: w.o. 'FLEA'-festival New York, 'Musique Echange' Montreal, 'NovemberMusic' Den Bosch, 'Octobre en Normandie' Rouen, 'Toho University' Tokyo, 'Ars Musica' Brussel, 'Fondation Suisse Corbusier' Parijs, 'Gulbenkian' Lissabon.Heel recent verscheen van hem een nieuwe CD "Trilogia: I tre stadi dell'uomo" met werk van Giacinto Scelsi (AEON)

Schilderen is voor Sigrid Tanghe (°1968) naast het solitaire ateliergebeuren ook een podiumact. Zij ontwikkelt performances in samenwerking met muzikanten waardoor het schilderij als eindprodukt wordt gerelativeerd en het proces belangrijker wordt.
Konstanten in haar beeldend werk zijn organische vormen, het papier als drager, menselijke verhoudingen en een passie voor het gebruik van primair en oeroud materiaal (zuivere pigmenten, water,…) Behalve de Wassermonde-performance -die o.a. in Duitsland, Nederland en Hongarije uitgevoerd werd- maakte ze ook de performance "Augenblick" en "Druppelteller". Voor beide werkte ze voornamelijk samen met de muzikanten Peter Jacquemyn en Gunda Gottschalk.