Koncertberichten

M&M
dinsdag 9 september

Neen, een nieuwe robot hebben we nog niet klaar voor dit M&M koncert. <SO>, de automatische Sousafoon heeft sedert zijn doop vorige maand, een vaste stek in het orkest verworven.
Een partij voor <SO> wordt dan ook in alle geschikte repertoire stukken van het M&M ensemble toegevoegd.
Heel wat nieuwe stukken staan op het programma: onder meer de herwerkte versies van Godfried-Willem Raes 'Seven Quaver Everwire' en 'Simple Triple Ouxercuse', stukken voor variabele slagwerkbezetting uit 1977.
Ook technologisch wordt weer een en ander gedemonstreerd: verdere ontwikkelingen van de Quadrada technologie, interaktieve interpretatie van bestaande stukken, mogelijk gemaakt door Kristof Lauwers op software gebied.
Lost but not least houdt ook Moniek Darge voor U wel een verrassing in petto.
Een nieuwe muziekdoos misschien?

Reinhold Friedl (D)
inside piano
donderdag 18 september 2003 om 20 uur

• Helmut Lachenmann : "guero" (1974/82)
• Henry Cowell : "the banshee" (1921)
• Reinhold Friedl : "Epitaff" (1996)
• Mario Bertoncini : "an american dream" (1974)
• Phill Niblock : "pan fried 11" (2002)

Henry Cowell was niet alleen de komponist die als eerste het pianoklavier met zijn vuisten en ellebogen te lijf ging maar ook de eerste die in de vleugelpiano - op de snaren - speelde. In "Aeolian Harp" uit de jaren '20 wordt nog met behulp van stil ingedrukte toetsen een amusant glissando-spel ontwikkeld. In "the banshee" zijn alle klanken echter afkomstig van de rechtstreeks bespeelde snaren. In "guero" van Helmut Lachenmann worden de zangerige kwaliteiten van de piano met opzet niet gebruikt. Naar analogie met de guero (een rasp; een Zuidamerikaans perkussie instrument) "raspt" de pianist met zijn vingernagels over het toetsenbord. Enkel dit toetsenbord is hoorbaar. Gewone pianoklanken komen er niet aan te pas. Mario Bertoncini stichtte in de jaren '60 samen met Franco Evangelisti en Ennio Morricone de groep "nuova consonanza". In zijn "An American Dream" worden de mogelijkheden van boventonen op de piano tot het uiterste benut. Een gom wordt op een motortje bevestigd en daarmee wordt de rijkdom van één kontinue grondtoon en al de boventonen verkend. Het stuk is een toespeling op de Amerikanse "minimal music". Net als "An American Dream" werd ook "Pan Fried" voor Reinhold Friedl geschreven. Van dit laatste werk van Phill Niblock bestond al een eerste uitgebreidere versie die uitkwam op het Engelse Touch label. Reinhold Friedl trekt met hars aan zijn vingers aan een touwtje dat bevestigd is aan een piano-snaar. Dit geluid werd in CCMIX (Parijs) opgenomen en dient nu als tweede partij in deze 11 minuten versie van Pan Fried. "Epitaff" ten slotte van Reinhold Friedl zelf, is een melodieuze klaagzang waarin op een indrukwekkende manier verschillende speelwijzen van de inside-piano benut worden.

Reinhold Friedl (°1964) kent als geen ander de gehele inside piano-literatuur. Hij schreef hierover verschillende artikels en op het einde van dit jaar veschijnen drie solo CD's van hem. Friedl studeerde zowel piano als wiskunde in Stuttgart en Berlijn. Sinds 1987 woont hij in deze laatste stad. Hij stichtte en dirigeert nu de ensembles Piano-Inside-Out en Zeitkratzer. Vooral dit laatste ensemble kreeg met zijn mengeling van kompositie en improvisatie internationaal zeer lovende kritieken. Als uitvoerder en komponist werkte hij samen met mensen als Lee Ranaldo, Phill Niblock, Helmut Oehring, Nicolas Collins, Lou Reed en MERZBOW. Voor deze aktiviteiten kreeg hij verschillende beurzen en prijzen, niet alleen in Duitsland maar ook in Frankrijk (Eurocreation), Italië (Villa Serpentara) en Nederland (STEIM, Amsterdam).

Friedl publiceert ook artikels in kranten en vaktijdschriften over muziek en wiskunde. Samen met prof. Behrends organiseerde hij hierover een seminarie aan de universteit van Berlijn. Ten slotte werkt hij ook vaak als kurator voor het Podewil kunstencentrum in Berlijn, leidde hij de International Computer Music Conference in dezelfde stad in 2000 en zetelde hij in de jury van o.a. Ars Electronica.

Ensemble Integrales
dinsdag 23 september 2003 om 20 uur

• Yannis Kyriakides : "chaoids (part1)" (2001)
• Netochka Nezvanova : "la lumière, la lumiére.c'est la seule" (2003)
• Marko Ciciliani "KörperKlang" (2002/2003)
• Burkhard Friedrich "no significant change short cuts" (2002)
• Donnacha Dennehy "Glamour Sleeper II"

Yannis Kyriakides : chaoids (part 1) voor saxofoon, viool, perkussie & CD (2001)
Dit is het eerste deel uit een vierdelig werk voor strijker, blazer, perkussie en electronics dat bepaalde facetten van polyfonie onderzoekt. "Chaoids" zijn vormen die gemaakt worden door vliegtuigen of lijnen die dwars door een chaos gaan (Deleuze). Het kristaliseren van geluid is de hoofdlijn van het werk. De elektronische soundtrack bestaat uit primaire onbewerkte geluidsgolven die een gevoel van veranderende pulsaties en snelheid moeten oproepen.

Yannis Kyriakides (°1969 Cyprus) schreef recent avondvullende stukken voor de perkussie-groep van Den Haag, voor het orkest De Volharding, voor de Teatergroep Hollandia (muziekteaterstuk "Spinoza" ) en een BBC-opdracht voor het Ysbreker Ensemble en De Volharding. In september 2000 won hij de Internationale Gaudeamus Kompositie Prijs met zijn "Conspiracy Cantata". Hij studeerde musikologie aan de universiteit van York (GB) en trok daarna naar Den Haag om bij Louis Andriessen te studeren. In Nederland kon hij voor 3 projekten samenwerken met de Nederlandse komponist en instrumentenmaker Dick Raaijmaakers. Momenteel woont hij in Amsterdam waar hij als komponist en muzikant werkzaam is.

Netochka Nezvanova :
"la lumière, la lumiére....c'est la seule" (2003)
Netochka Nezvanova is komponiste, softwareontwikkelaar en was 'director of leaves and petals' van STEIM (Amsterdam). Haar muziek is gedeeltelijk opgebouwd uit puur elektronische klanken. Een aspekt dat haar bijzonder bezighoudt is de akoesmatische muziek: muziek die bestaat uit elektronisch bewerkte natuurlijke of elektronische klanken, waarbij de ruimtelijke aspekten van het geluid vaak belangrijk zijn.
Haar geluiden zijn als organismen die zich langzaam en onvoorspelbaar ontwikkelen tot subtiele en komplexe wezens. De grillige schoonheid van haar muziek presenteert ze dan ook graag in een welhaast natuurlijke omgeving met kleine skulpturen en planten.

'KörperKlang' van Marko Ciciliani (2002/2003) voor altviool, altsax, piano en live-electronics
In KörperKlang kunnen de muzikanten zelf de volgorde van een aantal sekties bepalen. Fysieke aspekten zoals de lengte van een adem of van een boog bij de altviool bepalen de duur van de verschillende sekties en het aantal herhalingen van bepaalde modules.
De fysieke eigenschappen van de zaal zijn ook een onderdeel van het werk: geluiden worden opgenomen en afgespeeld totdat de specifieke resonantie frekwentie van de zaal domineert over het originele geluid. Deze techniek -die voor het eerst in "I'm sitting in a room" van Alvin Lucier gebruikt werd - zit verweven in de kompositie.
De elektronika bestaat uit een programma geschreven in SuperCollider dat muziekfragmenten vanuit drie verschillende hoeken opneemt: van binnen in het instrument, van binnen in de zaal en vanuit een ruimte vlak naast de zaal. De opgenomen fragmenten worden samengevoegd in een mozaïek struktuur die een tegengewicht biedt aan de ritmische passages van de instrumenten.
Marko Ciciliani (°1970, Duitsland) wil in zijn recente komposities de uitvoerders een grote kontrole geven over de vorm en andere aspekten van het werk. Binnen de vastgelegde grenzen van een werk, streeft hij naar een soort 'multiple-authorness' die de uitvoerder toelaat om een zeer persoonlijke realisatie van het konkrete werk te maken. Ciciliani kreeg zijn kompositie onderricht in Den Haag, New York en Hamburg. Hij schreef werken voor zowel orkesten, ensembles als solo-bezettingen vaak met elektronika. Als performer en improvisator werkte Ciciliani vaak samen met kunstenaars uit de teater-, dans- of video-wereld.

Burkhard Friedrich (*1962) no significant change short cuts voor viool, sopraansax, keyboard, perkussie & CD/live-electronics (2002)
De "short-cuts" zijn excerpten uit het muziekteater 'no significant change' van Burkhard. De hoofdfiguur in dit werk is voortdurend op reis, hij leeft in hotelkamers en heeft zeer dubbelzinnige gevoelens over blijven (nabijheid) en reizen (afstand). De muziek varieert tussen doorzichtig en kompakt en weerspiegelt de innerlijke tweestrijd van de hoofdfiguur. De CD doet dienst als een sample bank en vormt zo het geheugen van de verschillende passages van het werk. De opgenomen geluiden zitten verweven in de partijen van de muzikanten. De ambivalentie tussen nabijheid en afstand staat centraal. Terwijl de muzikanten bepaalde patronen herhalen, verwijderen ze zich ritmisch van elkaar en van de CD-fragmenten.
Burkhard Friedrich (°1962) studeerde kompositie en saxofoon in Stuutgart (o.a. bij Helmut Lachenmann), Lübeck en Berlijn. Hij won verschillende kompositieprijzen (o.a. in 1989 van het Ensemble Modern) en kreeg in Duitsland talrijke werkbeurzen. Met zijn kameropera "Lancelot's Spiegel"won hij ook de eerste prijs op de internationale 'Fux Competition for Opera Writing'. In samenwerking met Deutschlandradio nam het Ensemble Intégrales een volledige CD op met kamermuziekwerken van Burkhard (in de reeks Edition zeitgenössische Musik). Hij is ook aktief als organisator en artistiek direkteur van hedendaagse muziek koncerten (koncertreeks "ZeitZeichen" en het festival "ZeitMusik-StadtMusik" in Hamburg).

Donnacha Dennehy (*1970) "Glamour Sleeper II"
"In mijn recent werk zit altijd een vleugje "high-class" vandalisme. (...) Processen die de integriteit van mijn materiaal ondermijnen, zijn mijn voornaamste stimulansen bij het komponeren." Aldus de raadselachtige woorden van de komponist zelf.
Donnacha Dennehy (1970, Ierland) studeerde muziek aan de Trinity College van Dublin, de University of Illinois (VS) en het IRCAM in Parijs. Nu geeft hij muziektechnologie aan de Trinity College van Dublin en is hij artistiek direkteur van het Crash Ensemble dat hij in 1997 oprichtte. Als komponist gaat zijn interesse vooral uit naar mixed media groepen. In het verleden werden zijn werken uitgevoerd door ensembles als Orkest de Volharding, London Sinfonietta, London Brass, Slagwerk Groep van Den Haag, de Shobana Jeyasingh Dance Company (London) en het Nationaal Symfonisch orkest van Ierland.

In het jaar 2003 viert het Ensemble Intégrales zijn tienjarig jubileum. Sinds zijn oprichting koncerteerde ensemble Intégrales in geheel Europa en op diverse grote internationale festivals zoals het Bodenseefestival, Schleswig Holstein Musikfestival, Musikfest Hamburg, de Bregenzer Festspiele of de Tagen zeitgenoessischer Musik Bludenz.
Voor de cd-serie "Edition zeitgenoessische Musik" (Wergo) nam Ensemble Intégrales kamermuziek van Fredrik Zeller en Burkhard Friedrich op die speciaal voor het ensemble was geschreven.
Ensemble Intégrales werkt vaak interdisciplinair met performances, live-elektronika, muziekteater en film. Onder de komponisten die voor het ensemble nieuwe werken hebben geschreven, zijn er internationale namen zoals Alvaro Carlevaro, Clarence Barlow, Peter Michael Hamel, Jeff Kowalkowski, Mayako Kubo, Isabel Mundry, Manfred Stahnke of Manuel Hidalgo.