Koncertberichten

Daan Vandewalle (B)
dinsdag 4 februari 2003 om 20 uur

programma:
Chris Newman “First piano sonata”
Alvin Curran “Inner Cities”
Thomas Smetryns “Brassens - Biermann - Lomax”

Sinds het begin van de jaren ’80 voert de Britse kunstenaar Chris Newman een subversieve kampagne gericht tegen de Europese tradities. Zijn muziek gebruikt de tekens en symbolen van de traditie maar terzelfdertijd wil hij een revolutie opwekken tegen de bedoeling van deze tekens. Zijn “First piano sonata” is geen oud werk zoals de titel doet vermoeden. Alhoewel Newman reeds 9 sonates schreef (getiteld “piano sonata no. 1 - 9) noemt dit gloednieuwe werk “first piano sonata””. Bij Newman is “nieuw” sowieso relatief want volgens hem bestaat alles reeds en komt het er op aan om “steeds weer verschillende wegen door dit bestaande te trekken om dit bestaande materiaal telkens te openbaren.”
Chris Newman (°1958) vestigde zich in 1979 in Keulen waar hij bij Mauricio Kagel studeerde. Zijn kompositorisch werk verdeelt hij zonder waarde-onderscheid tussen het klassieke instrumentarium en de rockgroep. In beide gevallen is zijn benadering van muziek nagenoeg identiek. Het muzikale materiaal wordt gekenmerkt door een extreme eenvoud. Het is vaak eenstemmig en gebaseerd op traditionele tonale passages. Newman zelf schrijft zijn zeer eigenzinnige muziek een transcendentaal karakter toe. Met dezelfde filosofische uitgangspunten is hij ook aktief als schrijver, videast en multi-media kunstenaar.

Alvin Curran werkt al enkele jaren aan een heuse "Inner Cities" pianosuite. De titel Inner Cities verwijst naar een oud boeddhistisch koncept dat het lichaam reeds een innerlijke stad bevat. Het zijn niet alleen de mensen die op diverse plaatsen de steden in- en uit lopen, maar ook de steden en het heelal stromen op diverse plaatsen de mensen in en uit.
Flarden van jiddische muziek, Art Tatum, Czerny en Chopin doorkruisen de muziek van Alvin Curran. Zoals hij het zelf uitdrukt: "Of het nu een schema van mijn recente geschiedenis of een stratenplan van Atlantis is, het blijft een 50 minuten durende pianosuite, oorspronkelijk bedoeld als een reeks korte neurale kaarten van 2 tot 5 minuten elk, gebaseerd op iedere grote stad die voor mij iets te betekenen had, en gekomponeerd vanuit een geïnspireerde onbevangenheid".
Alvin Curran is een klankkunstenaar in de breedste zin van het woord. Hij maakte zowel strijkkwartetten als een concerto voor scheepshoorn, hij ontwierp een herdenkingsinstallatie voor de Holocaust en fabriceerde geautomatiseerde hoorns (van een ram). Zijn studies deed hij aan Brown en Yale University o.a. bij Elliott Carter. Samen met Frederic Rzewski en Richard Teitelbaum richtte hij in 1966 het radikale muziekkollektief Musica Elettronica Viva op dat later internationale erkenning kreeg. Tijdens de jaren ’70 trad hij vooral solo op in performances met stem, keyboards, natuurgeluiden en gevonden objekten. Nog later maakte hij grootse produkties in open lucht (op meren, rivieren, in grotten,...) en gebruikte de radio om simultane koncerten op verschillende lokaties te realiseren. Alvin Curran schreef ook werken voor ensembles zoals het Rova Saxophone Quartet of het Kronos strijkkwartet. Het voorbije decennium komponeerde hij ook muziek voor de Trisha Brown Dance Company en voor de performance kunstenares Joan Jonas.

Komponist Thomas Smetryns over “Brassens - Biermann - Lomax”: “Ik heb mij voorgenomen om elk jaar enkele korte pianostukjes te maken waarbij ik telkens de liederen van een muzikant die me fascineert als uitgangspunt neem. Die fascinatie onstond doordat ik in die liederen een poezie en een openheid waarneem die me enorm aanspreekt en tevens uitdaagt om er verder iets mee aan te vangen.
Door middel van verschillende technieken - ik gebruik canons, allerlei koncepten of een eerder programmatische werkwijze - ­ kom ik dan tot een nieuw stuk. Eigenlijk is het telkens een spel of een denkoefening.”
Thomas Smetryns (°1977) studeerde luit bij Filip Malfeyt en kompositie bij G.W. Raes aan het Konservatorium van Gent. Samen met Jonathon Kirk en Brent Wetters vormt hij het ensemble Medusa. Ook werkte hij reeds samen met oa. Spectra-ensemble, M&M ensemble, trompetist Jason Price...

Daan Vandewalle (1968) studeerde aan het Conservatorium van Gent bij Claude Coppens en in Californië (Mills College) bij o.a. Alvin Curran. Alhoewel hij ook Beethoven, Schubert, Brahms of Prokofieff speelt, gaat zijn voorkeur uit naar de hedendaagse muziek. Hij schuwt absoluut het virtuoze repertoire niet, getuige daarvan zijn uitvoeringen van Ligeti’s pianoconcerto, Barlow's Çogluotobusisletmesi of de integrale pianowerken van Charles Ives. Dit bracht hem op festivals in Europa, Noord-Amerika en Azië. Komponisten als Fred Frith en Frederic Rzewski schreven nieuwe werken voor hem.
Sedert zijn debuut in 1992 als solo-pianist op Ars Musica beperkt hij zich niet tot de uitvoering van klassiek-hedendaagse muziek. Hij was te horen aan de zijde van wereldberoemde improvisatoren als David Moss, Fred Frith, Han Bennink, Chris Cutler, Tom Cora en Jacques Palinckx in Europa en Noord-Amerika en werkte samen met groepen zoals Sonic Youth en Vapori del cuore.

<M&M> Ensemble
donderdag 13 februari 2003 om 20 uur

Tijdens het <M&M>- koncert in oktober 2002 ging “Machines for Communication” van Stefaan Smagghe voor viool en automaten in première van. De Gentse violist/komponist stond er (virtuoos) zijn mannetje tegenover de automatische vibrafoon, harmonium, perkussie en orgels. Het stuk is een experimenteel “vioolconcerto” met verrassende kleuren in het automatenorkest.
Omdat een première traditiegetrouw altijd een race tegen de deadline is, krijgt het publiek de kans om dit werk opnieuw te horen. Smagghe duikt de weken voor het koncert ons M&M laboratorium in om “Machines for Communication” verder uit te werken.

Ook op het programma komt een nieuwe presentatie met “Flex”, het wonderbaarlijke jongste <M&M> lid: een heuse zingende zaag, twee feitelijk, die door automatisch roterende stijkstokken aangestreken kunnen worden of door kloppertjes betokkeld. De nieuwste muziekrobot van Godfried is echt wel ook heel spektakulair van vormgeving. Een ware lust voor het oog en nu bij deze voorstelling, dank zij de nieuwe interface, ook meer en meer een boeiende belevenis voor onze oren, want luid gaat ie wel, dat is zeker.

Barbara Buchowiec, Emilie De Vlam, Moniek Darge, Kristof Lauwers en vanzelfsprekend ook opnieuw Godfried-Willem Raes brengen u nieuwste neusjes van de zalm, waarover we momenteel nog niet veel kwijt willen, met de bedoeling u nieuwsgierig naar ons volgend -toch steeds weer totaal anders- <M&M>-koncert te lokken.
We dagen u uit om telkens opnieuw onze <M&M> voorstellingen te komen bijwonen, en beloven u dat u steevast iets anders dan anders zult beleven. Samenspelen met robots is nu eenmaal een uitdagende en verleidelijke bezigheid en steeds meer musici, klankdichters, dansers, performers, komponisten... voelen zich aangetrokken ook een bijdrage te kunnen leveren. Redenen te over dus om u aan een telkens totaal nieuw evenment te kunnen verwachten.

Komende voorstelling brengen we zeker ook nog niet eerder hier gespeelde, steeds weer verbluffende komposities van Conlon Nancarrow automatisch meer dan virtuoos vertolkt door onze onvermoeibare Player Piano.

En... wie in december naar het <M&M>- koncert kwam, weet dat Xavier Verhelst een “tijdsgebonden” verrassing in petto had: een assemblage van allerlei kerstnummers, gespeeld door het voltallige automatenorkest.
Als je goed op de datum let van dit <M&M>- koncert in februari kan je misschien al raden wat Xavier nu zal verzinnen...!

Hugh Davies (UK)
maandag 17 februari 2003 om 20 uur

De eerste instrumenten die Hugh Davies vanaf 1967 maakte, sloten nauw aan bij zijn interesse voor elektronika tijdens de voorgaande jaren. Die eerste instrumenten klonken vaak alsof er live elektronika gebruikt werd. Meestal komt er echter geen elektronika aan te pas. Davies maakt kleine instrumenten die vaak zo stil klinken dat ze enkel hoorbaar gemaakt kunnen worden door versterking. Materialen die gebruikt worden voor deze miniatuur-instrumenten zijn bijvoorbeeld denappels, papieren enveloppes, deksels en eisnijders.

Shozyg I (1968) is één van de eerste instrumenten die Davies ontwierp en was bepalend voor zijn latere werk. Een goede reden om het alvast op het programma te zetten. In de kaft van een oude encyclopedie (letters SHO tot ZYG) worden allerlei resonerende objekten gekleefd (veren, metalen staafjes,...) die daarna versterkt worden. Kleine objekten en minimale bewegingen van de uitvoerder produceren zo toch een verrassend geluidsvolume. Spring Song (1970) is een ander oud werk dat past in deze lijn. Verschillende veren worden bevestigd aan een houten raamwerk.

Recenter werk is er te horen op een instrument met de naam “Porcupine”. Dit instrument -een dertigtal metalen staafjes van verschillende lengtes- is zowel een akoestisch als elektrisch instrument. In de akoestische versie kunnen de staafjes direkt bespeeld worden (strijken met een zachte borstel of trekken). In de tweede versie wordt het elektrisch circuit van twee toetsenborden met de staafjes verbonden.

De naam “Shozyg” heeft Davies aan een serie soortgelijke werken en instrumenten gegeven. In Shozyg Sequence No. 3 uit 1992 worden verschillende shozyg-instrumenten gebruikt. Allerlei objekten worden gestreken, aangeslagen of geblazen.

Hugh Davies (°1943) is aktief als komponist, instrumentenbouwer, uitvoerend musicus/improvisator en onderzoeker. Na zijn studies in Oxford was hij tussen 1964 en 1966 assistent van Karlheinz Stockhausen in Keulen. Zijn onderzoek naar nieuwe instrumenten en elektronische muziek verrichtte hij achtereenvolgens aan de universiteit Goldsmiths’ College en daarna aan de Middlesex University beiden te London.
Als improvisator op eigen instrumenten is hij zowel solo als in groepsverband te horen (o.a. met Max Eastley, Hans-Karsten Raecke, John Russell en Roger Turner). Wereldwijd waren zijn klankinstallaties te zien op 24 solo-tentoonstellingen. Van een dertigtal komposities van Davies zijn CD-opnames gemaakt (solo CD’s “Warming Up With the Iceman (2001)”, “Sounds Heard (boek + CD 2002)” en “Interplay (1997)”.

Champ d'Action
maandag 27 februari 2003 om 20 uur

• Michael Maierhof: 'Underground2' voor 5 glasplaten
• Michael Maierhof: 'Splitting4' for viool and video
• Michael Maierhof: 'Splitting5' for perkussie en video
• Yuji Takahashi: 'Viola (of Dimitri Shostakovich)'+ 'Piano4 (An Automat in Suginami Ward)'
• Christopher Fox: 'Straight lines in broken time' (cl, v, pf)

Tijdens een koncert in februari 2002 gaf Champ d’Action reeds het Logos-publiek de gelegenheid om de komponist Michael Maierhof (°1956) te leren kennen. Sindsdien heeft dit ensemble de kans gehad om samen met deze komponist verder te werken aan verschillende nieuwe komposities. Op het programma staat alvast een tweetal nieuwe werken in de Splitting-reeks (werken voor solo-instrument en CD/multimedia).

“Splitting 4 (16 readymades)” voor perkussie, CD en video is gemaakt voor een uitvoering in de huiskamer. Allerlei materiaal (readymades) dat daar normaal te vinden is wordt gebruikt als slagwerk. De CD bestaat uit geprepareerde kontrabas geluiden terwijl een kamera een TV-scherm filmt. In “Splitting 5” voor viool, CD en video is zoals zo vaak bij Maierhof het eigenlijke instrument niet gemakkelijk te herkennen. Terwijl er in andere werken dikwijls preparaties gebruikt worden, produceert de viool hier vooral “ondertonen”. Op het videoscherm worden korte flitsen van vliegtuigbeelden getoond. De kompositie is bedoeld om in verschillende ruimtes tegelijkertijd op te voeren (en zo deed Champ d’Action het ook tijdens Brugge 2002).
Een ander werk -dat Maierhof speciaal voor Champ d’Action en Brugge 2002 schreef- is “Untergrund 2”. Vijf muzikanten bespelen hier stukken glas door er met allerlei objekten (metalen dozen, golfballen,...) over te wrijven. De struktuur van de bewegingen bepalen zo het ritme, de toonhoogte en de kleur van de klank.

De volgende komponist die op het programma staat is de Japanner Yuji Takahashi (°1938). Deze pianist/komponist is al aktief sinds het begin van de jaren ’60 toen hij bij Xenakis studeerde (het pianowerk “Herma” van deze Griekse komponist werd aan hem opgedragen). In zijn beginperiode schreef hij vooral stukken met behulp van de komputer, recent gaat zijn voorkeur uit naar Japanse traditionele instrumenten en naar vokale werken. Doorheen zijn lange karrière werkte hij o.a. samen met John Zorn, Ryuichi Sakamoto, Musica Elettronica Viva (Alvin Curran, Frédéric Rzewski, Richard Teitelbaum,...) en Carl Stone. Takahashi realiseerde als pianist opnames van o.a. John Cage, Earle Brown, Roger Reynolds en Toru Takemitsu. Sinds 1995 verschenen ook verschillende eigen werken op CD.
“Viola” (2002) en “Piano4” (2002) zijn twee solo-werken die ook samen kunnen uitgevoerd worden. Beide hebben een open vorm waarbij de uitvoerder zelf de volgorde en herhaling bepaalt van een aantal fragmenten. Het opschrift “speel voorzichtig als een kaars in de wind” geeft duidelijk het broze karakter van het stuk weer. Het stuk “Viola” verwijst naar de sonate voor altviool en piano van Dimitri Shostakovich terwijl “Piano4” de tekst van het gedicht “Een automaat in Suginami Ward” gebruikt van de Japanse dichter Kisaragi Koharu.

Een derde komponist van wie er werk op het programma staat is de Engelsman Christopher Fox (°1955). Fox studeerde kompositie bij Jonathan Harvey en werkte samen met o.a. het Arditti strijkkwartet en het Yves ensemble. De komposities van Christopher Fox worden gekenmerkt door een grootschalige vorm, die meestal is onderverdeeld in een aantal op zichzelf staande komponenten. Christopher Fox overstijgt in zijn komposities de grenzen van de konventionele koncertmedia. Hij maakt gebruik van galerij-installaties, videokunst en grafische kunst.