De onzin van de waalse krook

Dat ik zowat in alle denkbare opzichten gekant ben tegen Mortiers waanzinnige megalomane muziekcentrum moge duidelijk zijn.

Gent is nu eenmaal een stad met een rijk geschakeerd en vanuit de ruime intelektuele en artistieke basis gegroeid kultuurleven. Talloze kleine en grote teatergroepen (Nieuwpoort, Victoria, Arca, Publiekstheater, Taptoe, Lod, de Kopergieterij...), vele klassieke muziek organisaties (Festival van Vlaanderen, Goeyvaerts consort, Florian Heyerick, Guy Penson, de Bijloke Koncerten, de Gele Zaal, nagenoeg alle belangrijke en vaak vernieuwende nieuwe muziek in dit land (het vroegere Ipem, Apsara, Spectra en last but not least Stichting Logos natuurlijk, met haar diverse ensembles), maar ook vele meer populistische initiatieven zoals de Gentse Feesten rond vzw Trefpunt, de musical zaal in de Capitole, de Vooruit, Excelsior, KraaK, Hardscore, Polariteit naast buurt- en meer amateuristische centra zoals de Centrale, de Rode Pomp, de Vlaamse Opera, Lyrica, het Muziek Lod, Exces...) in Vlaanderen komen voort uit deze stad. Wanneer we een inventaris zouden maken en deze zouden leggen naast die van andere steden in dit land, dan blijkt Gent beslist de stad met zowel het grootste aanbod naar het publiek toe, als met de grootste produktiviteit op breed artistiek gebied. Historisch gezien is de kritisch socialistische geschiedenis, met haar brede waaier aan verenigingen en politieke groeperingen, naast de aanwezigheid van een niet-konfessionele universiteit met een rijk studentenleven aan deze ontwikkeling uiteraard niet vreemd.

Een opzet zoals voorgesteld door Mortier, zou alleen kaalslag plegen op dit in wezen demokratisch en pluralistisch en anarchisch kultuurleven. De Gentse situatie is immers absoluut niet te vergelijken met de Antwerpse (Singel), noch met de Brugse, want deze plekken hadden noch hebben een fundamenteel kultuurleven. In Antwerpen werd de Singel gebouwd in een kulturele kwazi-woestijn. Verder heeft de Singel -met zijn tweedehandse en geimporteerde programmatie- aan de lokale kultuurproduktie in het Antwerpse zo goed als niets veranderd. Het is nog steeds niet echt een bruisende stad op dit gebied...

Maar, terug naar Gent. Deze stad heeft geen nood een centralisme. Zelfs als zou zo'n muziekcentrum beperkt worden tot de bouw van een koncertzaal -wat het gezond verstand lijkt te dikteren- dan nog menen wij dat het onzinnig is zo'n zaal te bouwen voor een kultuurinstituut dat binnen de twintig jaar met stellige zekerheid zal zijn uitgestorven: het (symfonisch/opera) orkest. Het zou veel meer aangewezen zijn de vrij te maken en aan te wenden middelen te investeren in het gediversifieerde meer kleinschalige en vaak hooggespecialiseerde kultuurleven van deze stad. Ik ben dan ook niet naar het Minard 'debat' op 23 november geweest, ook al waren daar wel minstens enkele Logos medewerkers aanwezig. Ik vond het trouwens beledigend dat een panel werd samengesteld waaruit uitgerekend de vooraanstaande mensen die het kultuurleven hier sedert vele decennia goed kennen en die op grond van hun analyze fervente tegenstander zijn van zo'n 'muziekcentrum', a priori en opzettelijk werden geweerd. Alleen tegenstanders van wie de argumenten op voorhand reeds overtuigend door Mortier konden worden weerlegd, werden in het panel geplaatst. Dit is een aanfluiting van een debat! Manipulatie van pers, politiek, media en publiek blijkt inderdaad de grootste kompetentie van Gerard Mortier. Dat dit circus zo'n slordige 20.000 Euro moest kosten - zowat de helft van de kost aan honoraria van de receptieve koncertprogrammatie bij Stichting Logos- is daarbij hoewel schandalig, nog bijzaak.

Het is, tot slot, minstens bedenkelijk te noemen dat een 'objektieve studie' over noodzakelijkheid/wenselijkheid van een dergelijk muziekcentrum 'besteld' werd bij uitgerekend iemand die op geen enkele wijze bij het kultuurleven betrokken is en daar ook nooit aan deelneemt.... Ook die truuk heeft Mortier reeds eerder vertoond. Mijn innige deelneming aan Rik Pinxten die er blind ingetuimeld is. Regelrecht korrupt wordt het pas wanneer de universitaire intelligentia met zo'n 250.000 Euro per jaar word omgekocht voor het uitvoeren van allerlei voorbereidende en uiteraard zeer wetenschappelijke 'voorstudies'...

Natuurlijk zouden we er wel voor te vinden zijn om op de waalse krook onze droom, een reusachtige tetraeder als ideale koncertzaal, te kunnen bouwen. Een resoluut modernistisch centrum voor de nieuwste en experimentele muziek zou wel in Gent op zijn plaats zijn...

Prof.Dr.Godfried-Willem Raes