Koncertberichten
VOLKER STAUB
Volker Staub is een jonge Duitse komponist (°1961) en instrumentenbouwer die in Duitsland en ver daarbuiten ruime erkenning krijgt voor zijn komposities en zijn instrumenten.
Bij de instrumenten die Staub zelf bouwt is het niet de bedoeling om het geluid te perfektioneren volgens esthetische idealen maar wel om de akoestische eigenschappen van een ready-made naar boven te brengen. De glazen klokken die hij maakt uit grote glazen flessen hebben geen vaste toonhoogte en doen altijd andere boventonen ontstaan maar net deze onvoorspelbaarheid is het eigene van dit instrument.
In het koncert in Logos zijn ondermeer de volgende zelfgebouwde instrumenten te horen: stalen snaren, glazen klokken, boomstammen en rietstengels. Stalen snaren worden in de koncertruimte gespannen en op verschillende manieren bespeeld (krabben, slaan, wrijven,...), uit grote glazen flessen verwijderde Staub de bodem zodat ze als glazen klokken dienst kunnen doen, en de boomstammen worden gebruikt als imposant slagwerkinstrument. In het verleden maakte Staub werken waarbij ook zelfgemaakte houten trommels en sirenes als muziekinstrumentarium dienden.
Staub brengt een koncert waarbij primaire materialen als glas, metaal en hout centraal staan. Het geluid van deze instrumenten is even ruw en naakt als de materialen zelf. Het zichtbare fysische kontakt van de muzikanten met deze basismaterialen brengt een krachtig en soms zelfs primitief geluid voort.
Dat het werk van Staub ook een ekologische dimensie heeft wekt geen verbazing. In de installatie "Witterungsinstrumente" (Weersinstrumenten) die hij in Logos opzet is dit zeer duidelijk. Allerlei objekten zoals schalen, stalen kabels of houten latten worden buiten opgezet of opgehangen en het is de regen en de wind die via deze objekten geluid veroorzaakt (dat gebruikt wordt tijdens het koncert).
Tijdens het koncert wordt Staub bijgestaan door de slagwerker Michael Weilacher. Staub brengt ook een première van een nieuw (open vorm)werk.
Volker Staub werd geboren in Frankfurt-am-Main in 1961. Van 1981 tot 1990 studeerde hij piano en kompositie bij Johannes Fritsch in Darmstadt en Keulen. In die periode ontwikkelde hij een grote belangstelling voor de muziek van John Cage en Morton Feldman, evenals voor het werk en de ideeën van de avant-garde kunstenaar Joseph Beuys. Tussen 1988 en 1990 ontving hij een beurs van de "Studiënstiftung des Deutschen Volkes". Na zijn eindexamen kreeg hij een postgraduaat beurs van de bondsstaat Noord-Rijnland-Westfalen (1991-93).
Reeds sinds 1981 begon Staub muziekinstrumenten te vervaardigen, komplementair aan zijn werk als komponist. Aldus ontstonden slaginstrumenten uit hout, metaal, vellen, steen en glas, naast snaarinstrumenten en elektro-akoestische instrumenten met specifieke en gemeenschappelijke akoestische eigenschappen. Hij gebruikte deze instrumenten in zijn komposities, soms exklusief, soms naast traditionele instrumenten. Hij schreef ook een grote hoeveelheid muziek voor traditionele instrumenten, van solowerken tot orkeststukken.
Reeds als student verwierf Staub een onderscheiding van het Jonge Komponisten Forum van de West-Duitse Radio (1988), naast de Bernd Alois Zimmerman-beurs van de stad Keulen (1989). In 1995 won hij de Hessische Kompositieprijs voor Kamermuziek; tevens was hij "composer-in-residence" aan het Künstlerhof Schreyahn. In 1997 werd hij staflid aan de Villa Massimo in Rome. Zijn muziek werd geproduceerd en opgenomen bij verscheidene Europese radiostations, en zijn aktiviteiten als komponist en instrumentenbouwer waren eveneens het onderwerp van twee televisiedokumentaires: Stromkilometer 784 omtrent zijn theaterstuk Rheinrot (WDR 1991), en Raumklang-Klangraum rond het werk Suarogate (SDR/SWF,1996). Twee cd's met zijn muziek kwamen tot stand: Compositions for Steelstrings, Treetrunks and Glassbells (Villa Massimo 9702) en Suarogate (WER 6545-2).
Staub publiceerde een boek over de muziek van Morton Feldman, en gaat een aantal geschriften omtrent experimentele instrumentenbouw uitgeven ("Jenseits 440Hz/ Beyond 440 Hertz"). Zijn werk voerde hem naar Ecuador, de Verenigde Staten en diverse Europese landen. Als free-lance komponist leeft hij in de buurt van Frankfurt am Main; op dit ogenblik is hij composer-in-residence in Villa Aurora in Pacific Palisades.
Michael Weilacher (1969 VS) studeerde aan de Eastman School of Music en aan het konservatorium van Cincinnati (bij Al Otte an de Percussion Group Cincinnati). Tijdens zijn 'klassieke' studies was hij ook aktief in diverse plaatselijke rockgroepen.
Hij zag snel in dat zijn interesse meer uitging naar hedendaagse muziek en na zijn konservatoriumstudies trok hij naar Rotterdam om er bij Robert van Sice te studeren. Sindsdien trad hij als solist en in diverse ensembles op (o.m. Zeitklang, Janus Duo, Champ d'Action, Quadro Quartet, QO2, Carré). Van hem verscheen ook de cd Streetbeats met eigen komposities en improvisaties op gerecykleerd materiaal.
MUSIKFABRIK - sCHMIDT&kUMO
(november music)
Bij een overgang naar een nieuwe eeuw staat iedereen wel eens even stil om na te denken over wat voorbij is. Wat zou er nog over blijven van de muziek uit de 20e eeuw die ons de voorbije decennia heeft ontroerd of begeesterd? Een vraag die natuurlijk alleen maar kan leiden tot diskussies, en dat is precies waar November Music op uit is. In het openingskoncert van November Music in Logos worden 2 verschillende muzikale erfenissen gepresenteerd: de klassieke hedendaagse muziek door het gereputeerde Musikfabrik ensemble en de popmuziek door Irmin Schmidt & KUMO.
MusikFabrik brengt een programma met grote namen uit de 20ste-eeuwse muziekgeschiedenis zoals Anton Webern en Luciano Berio.
Het geruputeerde Duitse MusikFabrik ensemble beleefde zijn debut in 1991 tijdens een festival voor nieuwe muziek (D). Al snel werd het ensemble in binnen- en buitenland gevraagd op allerlei koncerten en festivals van nieuwe muziek (zoals Ars Musica, Donaueschingen, Darmstadt, ...). Naast werken uit de tweede Weense school
specialiseerde het zich ook in hedendaagse muziek.
programma:
- ANTON WEBERN: Sechs Bagatellen op. 9 (1911/13) - strijkkwartet
- GYÖRGY KURTAG: Hommage à R. Schumann (1990) - klarinet, piano, altviool
- LUCIANO BERIO: opus number Zoo (1951/70) - fluit, hobo, klarinet, fagot, hoorn
- THIERRY DE MEY: Musique de Tables (1987)
Irmin Schmidt, van de legendarische Duitse avant-garde rockgroep Can uit de jaren '70, brengt samen met Kumo uit Engeland een interessante mix van pop, improvisatie, klassiek en hip-hop en drum 'n bass onder de titel "Masters of confusion".
Dit duo maakte in 1997 reeds samen de succesvolle operaproduktie Gormenghast. Jono Podmore alias Kumo studeerde elektronische muziek in Middlesex University en kwam daarna in de popmuziekscène terecht als producer voor verschillende groepen (o.a. Jamiroquai). Hij richtte ook een eigen platenfirma met Drum'n Bass and Trip Hop labels op.
MICHELE MARELLI MARC MAES - KARIN DE FLEYT
Toen Marc Maes en Karin De Fleyt in 1999 voor de eerste maal aan de Stockhausen Kurse deelnamen leerden ze er de klarinettist Michele Marelli kennen. Op een deelnemerskoncert speelde Karin er FLAUTINA voor piccolo, fluit en altfluit. Tijdens die kursus werden onder de drie musici afspraken gemaakt om verschillende duo's van Stockhausen in te studeren. Het volgende jaar speelden Karin en Michele ELUFA voor fluit en bassethoorn. Marc en Karin speelden ZUNGENSPITZENTANZ voor piccolo en synthesizer. Iedereen was ervan overtuigd dat deze duo's nog meer werken moesten uitvoeren. Het repertoire van Stockhausen is voor deze bezetting (solo, duo, trio) enorm uitgebreid en alledrie werpen ze zich nu dan ook volledig op Stockhausen's werken. Zo werd in 2001 tijdens de Kurse AVE voor altfluit en bassethoorn gespeeld en Klavierstück XVI voor elektronische muziek, piano en synthesizer ingestudeerd. Enkele van die uitvoeringen werden met een interpretatieprijs beloond.
In België worden zelden werken van Stockhausen op koncerten gehoord en al zeker niet de nieuwe werken. Het koncert van 22 november omvat enkel Belgische kreaties van Stockhausen's komposities.
Alle werken zijn samen met de vaste kern van Stockhausen's medewerkers/musici ingestudeerd: Suzee Stephens (klarinet), Kathinka Pasveer (fluit), Antonio Pérez Abellán (synthesizer) en Karlheinz Stockhausen zelf.
Het trio wil deze meer recente muziek van Stockhausen beter bekend maken bij het publiek dat Stockhausen alleen apprecieert omwille van zijn vroege werken, zoals GRUPPEN, KONTAKTE, HYMNEN...
programma:
- TRAUM - FORMEL (1981) voor bassethoorn
- ZUNGENSPITZENTANZ (1983) voor piccolo en synthesizer
- FREIA (1991) voor bassethoorn
- PIANO PIECE XVI (1995) voor piano, synthesizer en elektronika
- AVE (1984-85) voor bassethoorn en altfluit
Michele Marelli (°1978, Allessandria, Italië) begon erg jong aan zijn klarinetstudies en behaalde in 1997 zijn eerste prijs met grote onderscheiding aan het Konservatorium van Allessandria bij Prof. Giacomo Soave. Nadien ging hij in Turijn literatuur en filosofie studeren en in Milaan elektronische muziek (bij A. Vidolin en G. Cospito).
Als solist speelde hij (als eerste Italiaanse klarinettist) Stockhausen's "Der Kleine Harlekin" op de Italiaanse en Europese podia, o.m. in Kuerten onder leiding van de komponist ter gelegenheid van diens 70ste verjaardag. Hij won ook 2 prijzen (in 2000 en 2001) van Stockhausen voor de interpretatie van werken als "Traumformel", "Susani" en "Ave" (uitvoering samen met fluitiste Karin De Fleyt).
Hij kreëerde Mozart's klarinetconcerto (K622) in de uitgave van de Britse muzikologe Pamela Weston, met het University of Georgia Chamber Orchestra. Hij speelde de rol van Maestro Bassethoorn in de opera "La Passion selon Sade" van Sylvano Bussotti, onder supervisie van de komponist.Hij werkte ook nauw samen met andere hedendaagse Italiaanse komponisten als Donatoni of Gaslini. Hij is als solist verbonden met twee ensembles voor hedendaagse muziek: Toys (Modena) en Akanthos (Rome). Hij specialiseert zich momenteel in Engeland in de hedendaagse klarinet en direktie bij Alan Hacker.
Marc Maes. Deze organist - klavecinist werd (°1970) Studeerde aan het voormalig Koninklijk Konservatorium te Gent. Hij behaalde er verscheidene einddiploma's, o.a. klavecimbel, aggregaat en 'meester in de muziek' voor orgel, kamermuziek en improvisatie. Momenteel studeert hij nog orgelbouw aan de Gentse Hogeschool en -daarmee gepaard gaande- bouwde hij samen met Godfried-Willem Raes enkele orgelautomaten voor Stichting LOGOS.
Sinds enkele jaren geeft Marc Maes les in het Deeltijds Kunstonderwijs en daarnaast is hij ook aktief als uitvoerder, speciaal op het vlak van de hedendaagse muziek, waarbij hij zich momenteel toespitst op de komposities voor synthesizer van Karlheinz Stockhausen. Als adviseur voor 20ste-eeuwse instrumenten werkt hij samen met het Muziekinstrumentenmuseum te Brussel. Verder komponeerde hij ook reeds een groot aantal werken voor klavierinstrumenten, blazers, gitaren, kamermuziek-ensembles, filmmuziek,...
Karin De Fleyt. Geboren te Gent in 1972. Studeerde aan het koninklijk konservatorium te Gent bij Eric De Queker en Phillippe Benoit voor dwarsfluit en bij Godfried-Willem Raes voor hedendaagse kamermuziek.Tijdens haar opleiding spitste zij zich toe op de interpretatie van hedendaagse fluitmuziek. Zij nam deel aan verschillende festivals en koncerten in o.a. Tilburg, Essen(D), Aveiro, San Francisco, Buffalo, Stockholm, Parijs.
Bij Kathinka Pasveer(D) specialiseert zij zich in het fluitrepertoire van Karlheinz Stockhausen. Zij is lid van het Logos Ensemble. Verder werkt zij aan een projekt over fluit en live elektronika in de vorm van een post-graduaat opleiding aan het Orpheus instituut(B).
Als soliste speelde zij voor Karlheinz Stockhausen -waar ze tijdens de Stockhausen Kursus in 1999 te Kürten(D) een prijs voor FLAUTINA (fluit, altfluit en piccolo) kreeg en in 2000 prijzen voor ZUNGENSPITZENTANZ (piccolo en synthesizer, samen met Marc Maes) en ELUFA (fluit en bassethoorn, samen met Michele Marelli). In augustus 2001 werd zij beloond met een interpretatieprijs voor AVE (voor altfluit en bassethoorn). Verder samenwerking met Brian Ferneyhough, Salvatore Sciarrino, Godfried-Willem Raes - CD Logos Public Domain 006, Moniek Darge - LPD 001, Stefan Van Eycken, Kaija Saariaho -CD New Gates, Champ d'Action, Charlie Morrow, Phill Niblock, Karlheinz Essl, Zacchar Laskewicz, en anderen. In maart 2001 werd zij finaliste van het Gaudeamus Vertolkers Concours te Rotterdam. Zij geeft fluitles in het DKO.
LUCIA MENSE
programma: electronic counterpoint
- A FIFTH CIRCLE - Hanna Kulenty
- SWEET - Louis Andriessen
- THREE - John Cage
- AUSSER ATEM - Moritz Eggert
- DIGITIZER - Hans W. Koch
- VERMONT COUNTERPOINT - Steve Reich
|
|
|
Hanna Kulenty, een in Den Haag verblijvende Poolse komponiste, schreef A FIFTH CIRCLE dit werk oorspronkelijk voor de moderne fluit. Zij kombineert de effekten van digitale delay met de virtuositeit van de fluit. Hanna KULENTY (b. 18 March 1961 in Bialystok, Poland) studeerde eerst piano en later ook kompositie (o.a. bij Louis Andriessen). Haar werken worden in verschillende europese landen uitgevoerd, in 1996 ging haar opera Mother of Black-Winged Dreams over een personage die lijdt aan ... in première in de Hamburgse opera.
SWEET voor blokfluit is een vroeg werk van Louis Andriessen, geschreven voor Frans Bruggen. Het begint met een lieflijke melodie, maar wordt op steelse wijze meer en meer uitgewerkt, gekompliceerd en virtuoos, en leidt naar een onspeelbare klimaks die de worstelende uitvoerder het bewustzijn doet verliezen. Wanneer deze weer bij kennis komt, wordt hij gekonfronteerd met dezelfde problemen als voorheen..
THREE is één van de laatste versies van de nummerstukken van John Cage. In overeenstemming met diens esthetiek dat elke klank van zichzelf een kwaliteit en rechtvaardiging bezit, zonder enige relatie met het voorgaande of eropvolgende, wordt bijna elke noot gespeeld door een andere blokfluit, waardoor de ganse familie, van sopranino tot kontrabas, aan bod komt.
AUSSER ATEM van de hand van de jonge Duitse komponist Moritz Eggert is een virtuoos vuurwerk, met passages voor blokfluit alleen of kombinaties van de sopraan en altblokfluit in f en g, die tezelfdertijd door één speler gehanteerd worden. Zonder daarbij de stem te vergeten, die het geluid tot vervormens toe wijzigt.
In DIGITIZER van Hans W. Koch fungeert de blokfluit als een Guinees biggetje in een voortdurend wijzigende geluidsjungle. Zoals in een komputerspel moeten reakties worden onderzocht en valstrikken vermeden worden. Uiteindelijk delft de elektronika het onderspit.
De muziek van Bach, Stravinsky en bebop inspireerden Steve Reich meer dan Haydn of Wagner. Een konstante puls, behoud van een tonaal centrum en een weldoordacht kontrapunt karakteriseren ook VERMONT COUNTERPOINT.
Zijn kontrapuntische komposities - Vermont Counterpoint for flute (1982), New York Counterpoint for clarinets (1985) en Electric Counterpoint for gitars (1987) - worden uitgevoerd door een solist in interaktie met een vooraf geproduceerde band met 10 à 12 sporen.
Lucia Mense speelt blokfluit en dwarsfluit; zij woont in Keulen, na er haar studies aan de Hochschule für Musik beëindigd te hebben. Voordien studeerde zij ook in Milaan en Amsterdam, waar zij een diploma behaalde aan het Sweelinck-konservatorium. Walter van Hauwe, Marijke Miessen, Günter Höller en Pedro Memelsdorff waren haar leraren.
Tot haar repertoire behoren niet enkel werken uit de middeleeuwen, renaissance en barok. Ook het hedendaagse repertoire bekoort haar. Zij gaf koncerten doorheen Europa als soliste en in ensemble's. Zij maakte opnamen voor diverse radiostations in Duitsland, evenals voor cd-labels als Ars Musici en Harmonia Mundi. Zij was gedurende 10 jaar lid van het beroemde Flautando Köln - kwartet; ook verkreeg zij stipendia van de Stichting Kunst und Kultur NRW en van Pro Musica Viva.
Lucia Mense was aanwezig bij diverse grotere festivals in Europa, zowel op het terrein van de hedendaagse als de oude muziek. Zij schreef artikelen in belangrijke vakbladen en onderwees o.m. aan het Kultureel Centrum van Managua in Nicaragua.
|