(wat voorafging)

Eiko is net zoals vorige maal, toen ze voor het eerst een koncert voor ons organiseerde, merkbaar zenuwachtig nu ons optreden zo dichtbij komt. Druk in de weer loopt ze van her naar der en telefoneert ijverig met haar gsm. Wat een kontradiktorisch beeld. Ik die me haar steeds voor de geest haal als de vrouw van de kimonowinkel: afgemeten stapjes, onverstoorbare gezichtsuitdrukking. Alles net zo strak en beheerst als de brede obi boven de smalle kimonogordel. Wat een foutief beeld. Hier lijkt ze nu de moderne manager, die erop toeziet dat geen enkel detail van de koncertorganisatie over het hoofd wordt gezien. Ze dringt erop aan dat ik voor het optreden bij de ingang van de hal zou staan, om de genodigden te groeten. Dit is nog veel meer voor haar dan voor ons de grote dag. Reeds vorig jaar had ze verwacht ons te kunnen voorstellen aan de plaatselijke leden van haar boeddhistische organisatie, waar ze me toe heeft geintroduceerd.
Een tweetal uur voor het koncert worden we verwacht op de perskonferentie, waarbij ons een sushi- maaltijd wordt aangeboden. We leggen de persleden met handen en voeten uit welke technologische vindingen aan de basis van onze performance liggen. De direkteur van de elektriciteitscentrale zit erbij te glunderen. Je kan zo de fierheid van zijn gezicht aflezen, dat hij het heeft aangedurfd een zo geavanceerde vorm van muziekmaken op het programma van zijn centrale te plaatsen.De bijeenkomst verloopt naar wens, alleen het interview met de Sheikyo Shimbun schept wat problemen, omdat de joernalist enkel Japans spreekt en zich hierover te gegeneerd voelt, om iemand om vertaling te vragen. Breed lachend zit hij ons aan te kijken en Eiko beslist na afloop van ons optreden zelf een vraaggesprek van ons af te nemen.
Een dertigtal minuten voor aanvangsuur gaan we dan, zoals afgesproken, bij de toegangsdeur staan en oeropgetogen stelt Eiko me aan al haar Boeddhistische vrienden voor. Ook de Vlaamse pater oblaat, die we reeds vorige maal hebben ontmoet, is opnieuw van de partij. Boeddhisme of niet, kan hem blijkbaar weinig schelen. Zo'n unieke kans om zijn Vlaams nog eens te oefenen, laat hij zich niet ontglippen. Eiko wordt heel plechtig, wanneer een kleine, oude dame op ons toe komt gestapt. Zij blijkt, zoals ik verwachtte, een van de hoofdverantwoordelijken te zijn. Helaas spreekt ze geen Engels en wij onvoldoende Japans, maar Eiko vertaalt heel ijverig voor haar. Vele mensen hebben bloemenruikers bij en een paar tuilen worden ons nog voor de performance overhandigd.

Dan is het tijd voor ons optreden. Eerst komt een publiek interview, dat bedoeld zou zijn om de toeschouwers die niet vertrouwd zijn met westerse hedendaagse muziek, wat op weg te zetten. Maar grappig genoeg blijkt men veel meer geinteresseerd in hoe wij Japan ervaren, wat wij van de Japanners denken en vooral waar wij bij hen helemaal de pest aan hebben. En dan komt het: netjes vertel ik, zoals voorbereid dat we een gloeiende hekel hebben aan sushi met daarbij spaghetti en mayonaise. 'Ah ja, u hebt de vraag niet goed begrepen. Het publiek wil weten wat jullie hier niet kunnen apprecieren, niet wat jullie juist wel op prijs stellen. 'Welja, spaghetti met mayonaise bij sushi'. 'Neen, neen, omgekeerd! Wat vinden jullie niet leuk.' Zo stilaan voel ik het o zo typische gevoel van 'laat maar zitten, we komen er niet uit, het is helemaal niet belangrijk', maar dat is buiten de waard gerekend. O.k., dan probeer ik het nog maar eens. 'I really didn't like spaghetti with mayonnaise in combination with sushi.' Algemene stilte. Verbijstering. Wat heb ik fout gezegd. Dit is toch geen misdaad. Het lijkt wel alsof ik heb toegegeven enkele Japanners te hebben van kant gemaakt. Dan herhaalt de tolk vol afschuw en ongeloof: 'You mean you didn't enjoy sushi with spaghetti?' 'Yes, that's exact.' Een verontwaardigd gemompel trekt doorheen de gelederen van onze toehoorders... De tolk waagt een laatste kans. 'But you, Mr.Laes, you like spaghetti, no?' En Godfried doet er vanzelfsprekend nog een schepje bovenop: 'No, not at all together with sushi. I think it's a completely misunderstanding of western cuisine. Your Japanese food is just excellent, so please don't mix it up with a so called western style of cooking. And we never serve spaghetti with mayonnaise, we eat it hot.' Algemene ontsteltenis. Een vrouw schreeuwt iets wanhopigs naar de tolk, die voor ons vertaalt: 'maar iedereen is dol op spaghetti met mayonaise'. En deze vrouw kan op algemene bijval rekenen. Iedereen herhaalt vol overtuiging: 'Inderdaad, iedereen is gek op spaghetti met mayonaise. Westers voedsel is heerlijk!' De discussie wordt pas afgerond, nadat we haarfijn hebben moeten uitleggen vanwaar onze afkeuring komt en verder dan de nieuwe misvatting, dat wij gewoon die westerse zaken niet willen mengen met Japanse sushi, komen we niet. Gelukkig is de tijd om. Veel over muziek hebben we niet gepraat en het publiek wordt geinformeerd dat iedereen na onze performance nog vragen a volonte zal kunnen stellen.

Ja, en dan is het weer eens zover. De zaal wordt muisstil. De spots floepen aan en daar gaan we dan. In mijn beste Japans heet ik iedereen welkom en breek zo op slag het ijs. De verschillende 'Songbook'-stukjes volgen elkaar in snel tempo op en alles werkt naar behoren. Daar is reeds ons gezamelijke deeltje als einde. De ganse tijd is het publiek oeraandachtig geweest, wat bij ons eerste optreden tijdens het openlucht Zomerfestival niet het geval was. Nu kan men de stilte snijden en ik voel me ingelukkig en dankbaar, dat we het er zo prima vanaf hebben gebracht.
Tijdens een laatste improvisatie op klarinet en viool kan ik me nog eens goed uitleven en dan barst een daverend applaus los en worden we echt overstelpt door de vele bloemen en geschenken. Sommigen hebben thee bij of badkruiden, anderen kleine snuisterijen zoals fijne glazen belletjes of stoffen bolletjes… Een heleboel vragen worden op ons afgevuurd en nu eens met dit groepje, dan weer met dat gezelschap moeten we op de foto. De sfeer is zo hartelijk en familiaal, dat ik me echt zo kan voorstellen in mijn vorig leven een Japanse vrouw in kimono te zijn geweest.

Laat op de avond keren we bij Eiko terug en worden we vol feestelijke hapjes gestopt, onder het waakzaam oog van Eiko's moeder. Voor het prachtige familie-altaar, dat in zijn zwart en gouden statigheid, plechtig de ruimte domineert, danken we elkaar voor dit onvergetelijk muziekmoment, dat ons weer zoveel dichter bij elkaar brengt. Godfried-Willem speelt nog een kort lied op piano, dat de familie opgetogen meezingt.
Nu resten er ons nog enkele vrije dagen op Shikoku. Een tocht naar een Japanner die als Indische kluizenaar in de bergen leeft en een overnachting,aan de voet van de hoogste berg van het eiland, de Tsurugi-san, gevolgd door een beklimming ervan, sluiten deze schitterende koncertreis af. Nu al hunkering ik naar de volgende keer, dat we naar dit onvergetelijke land kunnen terug keren.

M.D.