[Nederlandse versie]

<SperSpi>

Het eerste door ons geautomatiseerd spinet was <Spiro>. Uit de bouw en de evaluatie van dat projekt konden we lessen trekken ten bate van dit nieuwe bouwprojekt. Verbeter-punten op het vlak van automatisering zijn:

• verhoging van de responssnelheid van de elektromagneten
• verbetering van de repetitiesnelheid
• betere afregelmogelijkheden
• zachtere terugkeer van de toetsen: implementatie van release.

Puur technisch gesproken, bestaat de beste oplossing erin de dokjes van onderuit met de elektromagneten omhoog te duwen op de plaats waar de toetsen dan nu doen. Daarvoor moet het hele keyboard blijvend weggenomen worden. Maar, zonder toetsenbord wordt het wel moeilijk tot omslachtig om het spinet te stemmen, want om dat dan te doen zouden we telkenmale een midi-keyboard ofwel een komputer met midi-interface moeten aansluiten. Snel wat bijstemmen is dan niet meer aan de orde. Ook de alternatieve mogelijkheid om de dokjes aan hun bovenkant met elektromagneten omhoog te trekken bestudeerden we grondig. Bezwaren daartegen zijn enerzijds dat het schroefje waarmee de demper op het dokje wordt afgeregeld dan niet meer bereikbaar is. In het gat voor die regelschroef moeten we immers draad tappen waarmee het dokje aan het anker van de elektromagneet wordt bevestigd. Een tweede bezwaar is dat het erg moeilijk wordt om het mechanisme te verwijderen en terug te plaatsen. De ankers zitten immers vast op de dokjes en de spoelen moeten dan met 54 tegelijk en in register over de ankers worden geschoven... geen sinecure.

In the works.

Technical specifications:

• size:
• weight:
• transportation:
• power:
• Tuning: 415Hz (440Hz under consideration)
• Ambitus: 36 - 89
• control: MIDI-input
• Insurance value: 10.000,- (first estimate)

Design and construction: dr.Godfried-Willem Raes

Collaborators on the construction of this robot:

• Kristof Lauwers (GMT implementation)
• Mattias Parent
• Chris Taerwe

Music composed for <Sperspi>:

Pictures taken during the construction in our workshop:

Back to composers guide to the M&M robot orchestra.

Back to Main Logos page:index.html

To Godfried-Willem Raes personal home page...

To Instrument catalogue

Nederlands:

<Sperspi>

Bouwdagboek - Construction & Research Diary:

• 19.05.2021: Uit de erfenis van Jean Uyterelst (kunstschilder met pseudoniem Jean Relst) verkrijgen we een Sperrhake spinet in redelijke staat. Hij moet het ooit hebben aangekocht, vermoedelijk bij Rombaut in Brugge. De dokjes zijn gemaakt uit nylon, zoals bij de Neupert klavecimbels wat een groot voordeel is met het oog op automatisering. Op de foto: het spinet zoals het zich bevond in de Vagevuurstraat in Laarne, de woonplaats van Jean Relst:
• 21.05.2021: Dergelijke instrumentjes zijn ruimschoots beschikbaar op de tweedehandsmarkt en gaan weg voor prijzen tussen 300 en 1200 Euro. Automatisering kost algauw een veelvoud van de waarde van het instrument zelf.
• 01.06.2021: Het instrument blijkt op A=415 te hebben gestaan. Kunnen we het optrekken naar 440Hz zonder gevaar op snaarbreuk? Vragen voor Chris Taerwe wanneer die de dokjes komt afstellen.
• 02.06.2021: Opmeting toetsen voor ontwerp Vorsetzer. Mattias Parent.
• 03.06.2021: Aanmaak van een boormal in multiplex door Mattias Parent.
• 04.06.2021: Bestudering van de mechanische problemen inzake automatisering. Bij het ontwerp van een Vorsetzer moeten de ankers van de elektromagneten in elk geval een terugkeerveer hebben zodanig dat in rust geen enkele kracht op de toetsen wordt uitgeoefend. Het bewegingstrajekt kan tot 10 mm beperkt worden. Bij gebruik van elektromagneten zoals op <Spiro> zou de responstijd oplopen tot ca. 40ms. Dat is het euvel waarmee Spiro behept is. Willen we die responsiviteit vergroten, dan moeten we sterkere magneten toepassen. De Black Knight types 121-420-620-620 die we gebruikten voor meerdere vroegere robots, blijken niet meer op de markt aanwezig. Een mogelijk vervangtype zou kunnen zijn: Intertec ITS-LZ-1949-D-12V. Deze hebben een diameter van 20 mm, een werkspanning van 12V en een nominaal vermogen van 7 W. Dergelijk type, maar dan een fabrikaat van Lucas-Ledex, pasten we ook toe voor <HarmO>. Hier is het datablad voor dit type elektromagneet. Een iets kleiner type, met een diameter van 16 mm en een nominaal vermogen van 5.5 W bij 12 V is wellicht nog beter geschikt. Hier is het datablad. We bestelden alvast 60 stuks van dit type. Levertijd is echter 10 weken, zodat we de bouw maar echt goed van start kunnen laten gaan tegen het eind van de zomer 2021.
• 04.07.2021: De levertijd van de bestelde elektromagneten werd een flink eind vooruitgeschoven...
• 16.07.2021: Bespreking van het projekt met Chris Taerwe. Voor het afstellen van de dokjes, zou het spinet beter naar zijn atelier verhuizen. Dit kan tegen 15 augustus. Inmiddels kunnen we doorwerken aan de vorsetzer en de elektronika.
• 16.08.2021: De bestelde elekromagneten, 60 stuks, werden vandaag geleverd door Conrad. De tests en de evaluatie van kracht en snelheid kunnen doorgevoerd worden.
• 03.02.2022: Het spinet is inmiddels nog steeds niet terug van bij Chris Taerwe...

(Terug) naar logos-projekten: projects.html

Terug naar Logos' index-pagina: index.html

Naar Godfried-Willem Raes personal homepage...

Naar katalogus instrumenten gebouwd door Godfried-Willem Raes

M&M orkest

Last update: 2022-02-03 by Godfried-Willem Raes

The following information is not intended for the general public nor for composers wanting to make use of our <Sperspi> robot, but is essential for maintenance and servicing of the robot by our collaborators. It also might be usefull for people that want to undertake similar projects. Feedback is mostly welcomed.

Technical drawings, specs and data sheets:

Power supplies:

Wiring & circuit details midihub board:

Circuit details solenoid driver board:

Mechanical construction drawings and welding plan:

Download high resolution pictures of this robot:

References:

Raes, Godfried-Willem, "Expression control in musical automates", 1977/2022,