Interview Machine Man, G. W. Raes

Geschreven door Bregt, Pieter en Sven

“We hebben geen behoefte aan een verleden, wel aan een toekomst.”

Een trawant van Raes zit in een donker hoekje van de Tetraeder, de concertzaal van Logos waarvan alle hoeken 60° scherp zijn. Met een druk op zijn laptop blaast hij leven in Raes’ muzikale robots, welker hoornen, bellen, orgels en piano een behekste compositie van Ligeti verklanken. We staan gebiologeerd te kijken naar de honderden radertjes, circuits, kleppen en knoppen die de instrumenten perfect bespelen. Alle machines zwijgen nu. De Gentse sjamaan van het Hoogmodernisme knikt geamuseerd. “Dit als kleine demonstratie.”

Voorwaarts! Met de pijp in de mond en een kleine vijftien centimeter baard in de linkervuist gekneld vertelt GW Raes ons wie hij is. Dat hij Godfried-Willem heet, wisten we al, dat hij musicologie en wijsbegeerte heeft gestudeerd aan de UGent was nieuw. In 1968 kwam het tot een rel aan het conservatorium toen GW en z’n medestudenten het vertikten om nog één noot klassieke muziek te spelen. Weg met Händel, Bach en Wagner. Het verstrijken van de tijd heeft ons vervreemd van deze oude meesters. Er is actuele kunst nodig die groeit uit onze eigen ervaring en begaan is met de wereld die we zelf beleven. “Het is onvoorstelbaar dat er in de hedendaagse schilderskunst enkel kopijen van Rubens en Van Eyck zouden worden geschilderd. Waarom zijn wij dan wel nog steeds Mozart aan het afdreunen in onze conservatoria?” Het modernisme richt haar pijlen niet alleen op klassieke muziek, ook de rock moet er aan geloven. “Het tijdperk van de elektrische gitaar is voorbij. Zelfs in de populaire muziek is het gitaargeluid al duidelijk op de terugweg.” Godfried vertelt verder van violen die niet langer werden bestreken, maar voortaan werden bekrast, beklopt of gebruikt als tandenflos. Enkele zonderlinge modernisten begonnen zelfs met de creatie van geheel nieuwe instumenten. De uitvinding van de synthesizer bijvoorbeeld bracht een schokgolf teweeg in de muziekwereld. Ook Raes creëerde een eigen instument, het ‘onzichtbare instrument’. “Ik wilde een instrument bedenken dat universeel was, dat alle klanken kon fabriceren. Ik heb een instrument ontwikkeld dat lichaamsbeweging omzet in een muzikaal signaal. Het instrument zelf is dus onzichtbaar, wat me een onevenaarbare vrijheid van expressie geeft.” In Logos wordt het geregeld gebruikt tijdens optredens. Een musicus danst dan in de zaal en zijn of haar bewegingen worden opgevangen door receptoren. Van daaruit wordt de beweging door elektronische coderingen omgevormd tot muzikale signalen, die op hun beurt doorstromen naar de robotisch bestuurde instrumenten. Waarom zou de doorsnee UG-student zijn cultuurcheque spenderen aan een mechanisch en door menselijke spasmen gestuurd concert in plaats van pakweg een van de Rolling Stones? “Zo’n concert is meestal weinig meer dan een herhaling van standaardsongs. Het bevestigt je eigen waarden en voorkeuren. Om te horen wat er leeft in de muziek van morgen moet je naar Logos. Hier hoor je nooit twee keer hetzelfde. Wij zijn permanent in productiefase, elke dag vernieuwen we ons materiaal.” Avant garde en garde! Zoals het een goed modernist past, is Raes een strijdlustig mens. Het modernisme moet zich ook wapenen tegen het oprukkend postmodernisme, de culturele stroming die verklaart dat vernieuwing is verouderd. Raes haalt scherp uit: “Het postmodernisme is rechts verpakt als links. Traditionalistisch, revisionistisch en anti-rationeel. De artistieke pendant van het Vlaams Belang!” Je kan op ‘s mans website ook een bladzijdenlange tirade lezen tegen niets minder dan “de auteursrechtenmaffia”. Inderdaad, ofschoon hij zelf een gevierd componist is, vindt de man auteursrechten in se crimineel. Daarnaast pleit hij voor de afschaffing van subsidies aan operahuizen en symfonische orkesten. “Per persoon die de Muntschouwburg bezoekt betaalt de overheid zo’n € 250 aan subsidies. Per zitje! Hetzelfde geldt voor de symfonische orkesten: het onderhouden van zo’n troep professionele muzikanten is peperduur, en dan is ons nationaal orkest nog van zeer bedenkelijke kwaliteit.” Raes lacht ook nog eens goed met het Muziekforum-project van Gerard Mortier. “Gent is een anarchistische stad. Er zijn veel cultuurhuizen, allemaal verschillend. In Antwerpen werd een groot deel van het culturele leven samengeperst in DeSingel. Dat heeft de stad verarmd en de sociale spanningen verhoogd. Het Muziekforum zou hetzelfde effect hebben gehad op Gent. Dat dit autoritair-centralistisch visioen van Mortier ons gespaard blijft, is een zegen voor Gent!” Het volgende LOGOS concert is ‘X-mess’, door Raes’ eigen M&M Orchestra op 22 december 2005. Meer info op www.logosfoundation.org. Wie zelfs een cultuurcheque te duur vindt, kan altijd naar Logos bellen (O9 223 80 89) of mailen: mogelijk valt er een vrijkaart uit de lucht.