Klar 2012
Collectie Stichting Logos
Titel Klar
Productie Gebouwd door Godfried-Willem Raes te Gent
Datering 2012
Afmetingen H x B x L: 120 cm x 34 cm x 73 cm Gewicht: ca 56 kg
Classificatie 514
Inventarisnummer LOGOS2012.01
Beschrijving van het instrument
Voor Klar gaat Raes uit van een altklarinet in Eb, gebouwd door Higham in Manchester in de eerste helft van de 20ste eeuw.
Het instrument werd verticaal in een draagsysteem in een constructie van roestvrij staal opgehangen. De Constructie steunt op een wielbasis met twee spaakwielen achteraan en een zwenkwiel vooraan. De voedingen en de besturingselektronica zijn op die wielbasis gemonteerd. Achteraan is een handvat gelast.
Een deel van de kleppen en hulptoetsen van het originele instrument werd verwijderd. Een deel van de originele kleppen worden dus met behulp van elektromagneten bespeeld. De overige toongaten werden van nieuwe elektromagnetische kleppen voorzien. De in totaal 17 elektromagneten zijn op een inox plaat achter het instrument gemonteerd. Ze zijn individueel stuurbaar. Dit gebeurt met behulp van een PIC microcontroller (18F4620). De printplaat met deze controller is achteraan op de plaat van de elektromagneten bevestigd.
De klank van Klar wordt opgewekt met een membraancompressor die met behulp van een akoestische impedantiecompressor met het mondstuk van de klarinet is verbonden. Voor het opwekken van de golven voor de compressor gebruikt Raes een ARM development board met een STM32F407 processor. Met behulp van controllers binnen het midiprotocol krijgt de componist zeer uitgebreide mogelijkheden om de klank te bepalen: vibrato, tremolo, duodeciemen, rietgeluiden, microtonen, attack, resonantie, filters,… (zie ook gids voor componisten). Klar heeft ook een externe ingang. Deze bevind zich centraal op de wielbasis. Via de jackingang kan een extern signaal naar de compressor worden gestuurd. De tweede ingang wordt gebruikt voor het signaal van de golf zelf. Met de potentiometers kunnen de signaalsterktes worden ingesteld. De potentiometers naast de connectoren bepalen de ingangssterkte.
Raes implementeerde ook een systeem dat de klarinet heen en weer kan doen schommelen. Dit is mogelijk omdat het instrument met driver in een draagsysteem aan een as is opgehangen. Aan de as hangt een groot tandwiel dat met een klein tandwieltje van een sterke stappenmotor wordt aangedreven. De stappenmotor wordt bestuurd door een IB106 motor controller die zijn commando’s van een PIC microcontroller krijgt. Deze laatste microcontroller wordt bovendien ook gebruikt voor de midihub en de sturing van de lichtjes.
Alle elektrische schema’s en firmware vind je in het bouwdagboek van Klar.
Speelwijze, repertoire en inzet in producties
Klar maakt deel uit van het Logos Robotorkest (voordien het m&m orkest genaamd). De robot wordt gebruikt in orkestraties en stukken die specifiek geschreven zijn voor het orkest.
Volgende composities zijn specifiek voor Klar geschreven:
- “Slones”, Godfried-Willem Raes
- “Namuda Study #26: Ritual”, Godfried-Willem Raes
- “Symphony #3: Die Jahreszeiten”, Godfried-Willem Raes (2017)
- “ReTox”, Sebastian Bradt (2012)
- “For Klar”, Barbara Buchowiec (2012)
- “El huerto del diablo”, Lara Van Wynsberghe (2013)
Opbouw van het instrument/installatie
De midi-ingang (achteraan op de wielbasis) moet met een midikabel met het midi-interface worden verbonden. Het midi-interface is op een computer aangesloten. De stroomkabel moet in de daarvoor voorziene fiche (achteraan op de wielbasis) worden gestoken. De schakelaar ernaast moet worden ingeschakeld. Op de print met de besturing van de compressor zien we twee potentiometers. Deze dienen om de sterkte van het stuursignaal en/of de externe ingang in te stellen.
Manual: zie bouwdagboek en de gids voor componisten.
Inscripties
Me fecit gordried-willem raes
Staat van het instrument
In werkende staat
Historiek van het instrument
Raes kocht de altklarinet in 1984 aan.
Naar aanleiding van de tentoonstelling “Robot loves music” in het Speelklokmuseum in Utrecht werd er voor Klar in 2018 een aparte module gebouwd waarmee demofiles (zonder computer) kunnen worden afgespeeld. Hiervoor werd gebruik gemaakt van een Axoloti-board. Deze module bevat ook een bewegingssensor waarmee Klar ook interactief kan worden gebruikt.
Problematieken /
Media
Afbeeldingen
Audio
El huerto del diablo - Lara Vanwynsberghe (concertopname)
een duet voor Klar en Fa
Tags
robot blazen/lucht midi klarinet