Harmo 2009
Collectie Stichting Logos
Titel Harmo
Productie Gebouwd te Gent door Godfried-Willem Raes
Datering 2009
Afmetingen
H x B x L: 108 cm x 50 cm x 116.5 cm
Gewicht: ca 115 kg
Classificatie 6: 514 en 511
Inventarisnummer LOGOS2009.01
Beschrijving van het instrument
Harmo is gebouwd op een constructie van roestvrij staal dat op een wielbasis met twee vaste wielen en een pikkel rust. Aan de zijde van de pikkel zien we een handvat.
Raes ging voor de automatisering uit van een zuigharmonium dat het label “Emile Kerkhoffin” droeg. Vermoedelijk bouwde deze Brusselse bouwer enkel een kast rond een bestaand harmonium van Beckwith (Grand Orchestral Action G, 6 octaves 18 stops). Het instrument heeft 4 discantregisters, 4 basregisters en 1 subbasregister en is gestemd op een diapason van 440 Herz. De windlade en de balgen werden verwijderd en het mechanisme werd rechtstreeks met een Laukhuff Ventola zuigblazer verbonden. Deze bevindt zich boven de wielas achter een metalen plaat met spiegel. Respectievelijk onder en achter de windmachine zien we de voeding en de motorsturing ervan.
Het klavier van het originele instrument werd behouden en gebruikt om de paletten van de 73 toetsen te openen. Hiervoor ontwierp Raes een soort van vorsetzer. In een metalen U-profiel hangen 73 elektromagneten, boven elke toets één. Achteraan de afgedekte vorsetzer zien we een rechtopstaande plaat (inox) met daarop 5 frontlichtjes. Onder de vorsetzer is een led-strip bevestigd.
Aan beide zijden van het houten mechanisme zien we smalle tot een U geplooide latten in roestvrij staal. De bovenkanten hiervan zijn terug met een licht gebogen lat verbonden. In deze zijkanten bevinden zich de elektromagneten met dubbele spoelen (Laukhuff) waarmee de vijf registers worden geschakeld. Vooraan aan het instrument heeft Raes de plankjes bevestigt die vroeger dienst deden als kniehoutjes voor de zwelkasten. Deze beschermen de toetsen tijdens transport.
De expressie van Harmo kan worden bepaald met de aanslaggevoeligheid (velocity control), de motorsturing van de windmachine en de automatische regelschuif aan de inlaat van de windmachine. Deze laatste kan voor snelle wissels van de zuigkracht zorgen. De twee zwelkasten van het harmonium kunnen met behulp van stappenmotoren (nabij de elektromagneten van de registers) en motorbesturing (Nanotec) worden geopend en gesloten. Als tremulant ontwierp Raes een rotator met dunne horizontale metalen vleugels die voor de klankbron word geplaatst en werkt op basis van dopplerreflexie. Raes voegde ook een -wat hij noemt- klopgeest toe. Twee elektromagneten met houten kogeltjes kunnen binnenin tegen de houten kast van het harmonium tikken.
Dit alles wordt bestuurd met 13 PIC microcontrollers: 6 voor de noten en de registers, 3 voor de stappenmotoren en motorcontrollers, 2 voor de windmachine en 1 voor de lichtjes en de tremulant. De pcb´s met de besturing schakelingen, de midihub met midi-ingang, de fiche voor de stroomkabel en de schakelaar bevinden zich op een plaat van polycarbonaat ter hoogte van de pikkel.
Alle elektrische schema´s en de firmware vindt u in het bouwdagboek van Harmo.
Speelwijze, repertoire en inzet in producties
Harmo wordt gebruikt in talrijke orkestraties en stukken die geschreven zijn voor het orkest. Omwille van zijn stemming (440 Herz) is hij beter geschikt voor samenspel met andere automaten dan zijn oudere broer Harma (335 Herz).
Specifieke composities die voor Harma werden geschreven kunnen ook op Harmo worden gespeeld:
- “Harm”, Godfried-Willem Raes (2001)
- “Hidden ( c ) harms”, Godfried-Willem Raes (2001)
- “Charms”, Godfried-Willem Raes (2001)
- “Dedication harma”, Sebastian Bradt (2004)
- “Early messages”, Sebastian Bradt (2004)
Opbouw van het instrument/installatie
De midi-ingang (ter hoogte van de pikkel) moet met een midikabel met het midi-interface worden verbonden. Het midi-interface is op een computer aangesloten. De stroomkabel moet in de daarvoor voorziene fiche (ter hoogte van de pikkel) worden gestoken en de grote zwarte schakelaar ernaast moet worden ingeschakeld. Manual: zie bouwdagboek en de gids voor componisten.
Inscripties
Me fecit godfried-willem raes 54938
Staat van het instrument
In werkende staat
Historiek van het instrument
Zoals bij het eerste automatische harmonium Harma wordt ook in 2015 bij Harmo een slimme motorsturing ingebouwd. De winddruk wordt sindsdien automatisch geregeld met een microcontroller in functie van de gewenste volume-setting, registers en het effectieve luchtverbruik. Voordien moesten de componisten de winddruk softwarematig bepalen. Bij de bouw van Harmo experimenteerde Raes met een tremulant die werkte op basis van de luchtdruk. Dit experiment was weinig succesvol en het systeem werd vervangen door de huidige tremulant met rotator.
Problematieken
/
Media
Afbeeldingen
Video
Harmo robot in interaction with dancer Emilie de Vlam
Tags
robot blazen/lucht midi harmonium