Ob 2008
Collectie Stichting Logos
Titel Ob
Productie Gebouwd te Gent door Godfried-Willem Raes met de medewerking van Kristof Lauwers en Johannes Taelman.
Datering 2008
Afmetingen H x B x L: 100 cm x 45 cm x 45 cm Gewicht: ca 20 kg
Classificatie 514
Inventarisnummer LOGOS2008.02
Beschrijving van het instrument
Voor Ob ging Raes uit van een hobo die gebouwd werd door F. Debert uit Brussel die hij vond op de Gentse rommelmarkt. Het instrument is in een draagstructuur aan een horizontale as opgehangen. Deze as wordt ondersteund door twee verticale balken uit roestvrij staal die op een driehoekige wielbasis (roestvrij staal) staan. De wielbasis heeft twee vaste achterwielen en een kleiner zwenkwiel vooraan. De voedingen, de midihub en de printplaten met de besturingssystemen zijn op deze wielbasis bevestigd.
De toongaten en kleppen van de hobo worden met behulp van elektromagneten bespeeld. Raes gebruikte zes elektromagneten voor de open toongaten en zeven elektromagneten voor de bediening van de kleppen. De hulp- en trillerkleppen die slechts nodig zijn voor het bespelen door een mens dienden uiteraard niet geautomatiseerd te worden. De besturing voor het schakelen en combineren van de elektromagneten gebeurt met een PIC microcontroller (18F2525).
Voor het klankopwekkingsmechanisme gebruikt Raes een tweeter motor driver. Deze is via een akoestische impedantietransformator met het mondstuk van de hobo verbonden. Met behulp van een dsPIC microcontroller worden de golven voor de driver opgewekt. Deze zijn trapezoidaal en er wordt gebruik gemaakt van frequentie- en amplitude modulatie. Daarnaast dragen de eerste twee boventonen (van de gewenste grondtoon) bij tot een realistisch klankbeeld. De bijhorende vingerzettingen van de elektromagneten zorgen er steeds voor dat de gespeelde tonen door de hobo worden geresoneerd. Door gebruik te maken van pitchbend in het midiprotocol kan de componist ook kwarttonen en alternatieve stemmingen gebruiken.
Ob kan bovendien bewegen. De as waaraan de hobo met draagstructuur werd opgehangen, is voorzien van een tandwiel waarover een ketting loopt. Via de ketting en een vertragingskast kan een DC motor de hobo in beweging brengen. Een PIC microcontroller bestuurd de Trident 4-kwadrant motorcontroller en een hoeksensor (Penny&Giles) bepaalt de positie. Dezelfde microcontroller wordt gebruikt voor de midihub en de sturing van de lichteffecten.
Alle elektrische schema’s en firmware vind je in het bouwdagboek van Ob.
Speelwijze, repertoire en inzet in producties
Ob maakt deel uit van het Logos Robotorkest (voordien het m&m orkest genaamd). De robot wordt gebruikt in orkestraties en stukken die specifiek geschreven zijn voor het orkest.
Volgende composities zijn specifiek voor Ob geschreven:
- “Primes”, Godfried-Willem Raes
- “Terminator in Afghanistan”, Daniel Pastene
Opbouw van het instrument/installatie
De midi-ingang (achteraan op de wielbasis) moet met een midikabel met het midi-interface worden verbonden. Het midi-interface is op een computer aangesloten. De stroomkabel moet in de daarvoor voorziene fiche (verticaal achteraan in de hoek van de wielbasis) worden gestoken. De schakelaar ernaast moet worden ingeschakeld.
Manual: zie bouwdagboek en de gids voor componisten.
Inscripties
Me fecit godfried-willem raes
Staat van het instrument
In werkende staat
Historiek van het instrument
Raes experimenteerde voor het klankopwekkingsmechanisme van Ob ook met dubbelrieten die gemaakt werden uit twee plaatjes piezokeramisch materiaal waarop messing blaadjes werden gekleefd. Bij een tweede experiment werden dubbelzijdige piezoschijfjes gebruikt. Met beide experimenten trachtte hij blaaslucht van een windmachine in trillingen om te zetten. Beide experimenten werden uiteindelijk niet gebruikt. Het besturingssysteem om de hobo met behulp van de DC motor te bewegen werd herzien in 2010. Voordien maakte Raes gebruik van kwiksensoren.
Problematieken
/
Media
Afbeeldingen
