Piperola 1998
Collectie Stichting Logos
Titel Piperola
Productie Gebouwd door Godfried-Willem Raes te Gent
Datering 1998
Afmetingen
H x B x L: 140 cm x 168 cm x 53 cm
Gewicht: ca 120 kg
Classificatie 6: 511 + 512 + 514
Inventarisnummer LOGOS1998.02
Beschrijving van het instrument
Piperola is gebouwd op een rood geverfde gelaste ijzeren constructie op vier wielen. De vooras met draaischamelbesturing is met een kruisdissel met de meedraaiende achteras verbonden.
In het midden onderaan zien we de houten bak (balg voor winddruk) met de tremulant en daarnaast de radiaalcompressor van Laukhuff. De tremulant is gemaakt van een stuk flexibele buis dat in een stuk doorgezaagd expansievat is bevestigd. Hij wordt bewogen met de zware bidirectionele elektromagneet erboven die in een beugel aan de windlade hangt. De lucht wordt via een witte plastic slang naar de windlade geleid.
Tussen de windlade en de pijpen zien we de ventielen (elektronische tractuur) die geschrankt naar voor en achter uitsteken. De pijpen gaan door gaten in een houten balk en worden zo vast gehouden (pijpenhouderplank). De 12 pijpen van het laagste octaaf zijn gedekte pijpen afkomstig van het register “waldfloete” (of roerpijp). De 37 andere pijpen zijn open pijpen, afkomstig van het register “Octavin”.
Boven de voorwielen zien we de percussiemodule. Deze bestaat uit een trommeltje met 3 hamertjes en een ijzeren stokje voor rimshots, 6 spleetbelletjes die geschud worden met een elektromagneet, twee ossenbellen en een tempelblokje. Deze drie laatste worden apart aangeslagen. Ook het lampje boven de percussiemodule is midi gestuurd.
Boven de achterwielen zien we een metalen plaat met een volt meter en twee schakelaars, één voor de stroom en één voor de motor. Achter de plaat bevind zich ook het besturingssysteem met de midihub, de motorsturing voor de windmachine en de voedingen. Ook de connector voor de stroomkabel (een canonplug) en de midi-ingang en midi-throughs bevinden zich daar. Alle elektrische schema’s en firmware vind je in het bouwdagboek van Piperola.
Speelwijze, repertoire en inzet in producties
Piperola maakte oorspronkelijk deel uit van het Barrelogan-project en het daarop volgende m&m-orkest, het huidige Logos Robotorkest. De robot wordt gebruikt in talrijke orkestraties en stukken die geschreven zijn voor het orkest.
Opbouw van het instrument/installatie
De midi-ingang moet met een midikabel met het midi-interface worden verbonden. Het midi-interface is op een computer aangesloten. De stroomkabel moet in de daarvoor voorziene fiche (achteraan) worden gestoken en de twee schakelaars (motor en power) op de metalen plaat onder de VU-meter moeten worden ingeschakeld. Manual: zie bouwdagboek en de gids voor componisten.
Inscripties
Me fecit godfried-willem raes
Staat van het instrument
In werkende staat
#### Historiek van het instrument
De orgelpijpen van Piperola zijn afkomstig van de registers “waldfloete” en “octavin” van een 18de eeuws orgel uit een protestantse kerk op de Brabantdam te Gent.
Er bestaan verschillende versies van Piperola.
De eerste versie (1998) werkte op driefasestroom en maakte voor de midi besturing gebruik van een developmentboard van Pavo dat een zelf ontwikkeld interfaceboard aanstuurde. Dit laatste schakelde de elektromagneten. Deze versie had ook een velocity sturing per noot.
In 2003 kreeg Piperola een nieuwe motorbesturing en werd de tremulant toegevoegd.
In 2005 kreeg de robot een grondige herziening. Er werd een compleet nieuw besturingssysteem gebouwd met behulp van 2 PIC microcontrollers. Deze vervingen het oorspronkelijke board van Pavo en het interfaceboard. De driefasestroom werd vervangen door netstroom (220 V) en de velocitysturing werd achterwege gelaten. Voor de dynamiek werd voortaan gewerkt met tremulant en de druk in de windlade. Daarvoor werd een nieuwe sturing voor de motor van de windmachine ontwikkeld. Het Turks slagwerk en de enkele lampjes werden toegevoegd. De wielbasis werd aangepast.
In 2007 werd het pijpwerk gerestaureerd en geïntoneerd door Ghislain Potvlieghe. De pijpen van het onderste octaaf werden geheel dicht gesoldeerd. De sturing van de winddruk werd aan deze veranderingen aangepast.
Problematieken
/
Media
Afbeeldingen
Audio
Pipe stacks - Godfried-Willem Raes