Autosax 1996
Collectie Stichting Logos
Titel Autosax
Productie Gebouwd door Godfried-Willem Raes te Gent
Datering
1990: start bouw
1996: versie 1
2002: Versie 2
2006: Versie 3
2009: Versie 4
2020: Versie 5
Afmetingen H x B x L: 160 cm x 60 cm x 40 cm Gewicht: ca 40 kg
Classificatie 514
Inventarisnummer LOGOS1996.2
Beschrijving van het instrument
Autosax is gebouwd op een stalen constructie. Op een driehoekige basis met twee vaste wielen en een kleiner zwenkwiel is een schuin rechtopstaande balk gelast. Deze laatste dient als steun voor de saxofoon. Aan deze balk zijn de beugels gemonteerd met de 16 elektromagneten die elk met behulp van een ijzerdraadje (tractuur) één van de 16 kleppen open trekken. Parallel aan de rechtopstaande balk zien we een wit ijzeren U-profiel waarop 16 lichtjes zijn gemonteerd die op hun beurt met een plaat van plexiglas zijn afgeschermd. De lichtjes worden telkens samen met één bijhorende klep (of elektromagneet) geschakeld. Tussen de balk van de lichtjes en de framebalk zien we de twee printplaten (high en low) met een PIC microcontroller (PIC18F2525) die de elektromagneten besturen. Op de rechtopstaande balk achter de saxofoon is een LED-strip gekleefd. Op de driehoekige wielbasis zien we de voedingen en twee lichtjes. Daarboven aan de korte zijde van de driehoekige basis, is de midihub met de midi-ingang en -throughs gemonteerd. Onder deze fiches zien we een display die het woord LOGOS verlicht. Aan beide kanten van de display zien we een jackingang die niet is aangesloten. Deze zijn restanten van een eerdere versie van Autosax. Tussen de voedingen en de midihub zien we op de verticale printplaat de schakeling van de versterker van de driver. Boven de schakelingen op de wielbasis zien we een metalen driehoekige plaat waar we de aan- en uitschakelaar en de voedingsconnector vinden. Ook het board voor de 16-bit pic-processor die de driver aanstuurt (en dus de klankeigenschappen genereren) vinden we onder de ampèremeter op deze metalen plaat die op haar beurt met een plaat van plexiglas is afgeschermd. De driver die op de plaats van het mondstuk van de sax is gemonteerd, wordt met een beugel vast gehouden. Onder de beker van de saxofoon zien we op de schuin rechtopstaande balk een geel licht. Alle schema’s en firmware vind je in het bouwdagboek van Autosax.
Speelwijze, repertoire en inzet in producties
Autosax maakt ondertussen deel uit van het Logos Robotorkest en wordt gebruikt in talrijke orkestraties en stukken die geschreven zijn voor het orkest.
Tot de solostukken voor Autosax behoren:
- “Sphk”, Kristof Lauwers (2002)
- “Lyrics”, Godfried-Willem Raes (2001)
- “GeroSax”, Godfried-Willem Raes (2003)
- “Solosax”, Sebastian Bradt (2009)
- “Kruiswals”, Godfried-Willem Raes (2020)
Opbouw van het instrument/installatie
De midi-ingang moet met een midikabel met het midi-interface worden verbonden. Het midi-interface is op een computer aangesloten. De stroomkabel moet in de daarvoor voorziene fiche worden gestoken en de schakelaar (op de driehoekige metalen plaat boven de basis) moet worden aan gezet. Manual: zie bouwdagboek en de gids voor componisten.
Inscripties
Autosax Logos Antwerpen (op de klankbeker van de saxofoon)
Staat van het instrument
In werkende staat
Historiek van het instrument
De saxofoon die in Autosax wordt geautomatiseerd is afkomstig van een orchestrion van Grymonprez uit Ledeberg. Raes kocht hem in 1989 op de Gentse rommelmarkt.
Autosax onderging in zijn bestaan een heuse evolutie. We kunnen 5 versies onderscheiden. Vooral de manier waarop de klank wordt opgewekt, was onderwerp van experiment en verandering. Hieronder worden ze kort besproken. Meer technische info vind je in het bouwdagboek.
- Versie 1 (1990-1996): De klank werd opgewekt via een feedbackmechanisme tussen de driver (of audiocompressor) aan het mondstuk en de elektretmicrofoons aan de beker (1 mic) en de toongaten (6 mics) van de sax. Dit gebeurde met analoge elektronica (versterking, filters en VCA’s). Zowel de klankopwekking als de kleppen werden via een printerpoort bestuurd. De trage totstandkoming van de toon (of feedbackloop) was het zwakke punt in dit ontwerp.
- Versie 2 (2002): Het analoge feedbackmechanisme werd vervangen door software geschreven in het door Raes ontwikkelde programma GMT (of Godfrieds Multi Tasker). De driehoekige metalen plaat werd als standaard voor de laptop boven de voedingen gemonteerd. Om de responstijd van de feedbackloop te versnellen werd er een korte sinustoon in de mixer meegestuurd. De robot werd via de USB poort van de computer gestuurd.
- Versie 3 (2005-2006): Omdat Raes de klank van versie 2 van Autosax te synthetisch vond, zet hij experimenten op om een riet tot trillen te brengen. Dit resulteerde in een ferromagnetisch riet aangestuurd met een elektromagneet en luchtsturing van de Ventola blazer via een ventiel. In deze versie van Autosax werden PIC microcontrollers rechtstreeks met midi aangestuurd. De blazer kwam op de metalen plaat te staan en de gehele constructie kreeg nieuwe achterwielen.
- Versie 4 (2009-2010): Raes verving de technologie van het trillende riet door een systeem dat gebruik maakt van akoestische impedantietransformatoren (of impedantieconvertor). Dat systeem gebruikte hij ook met succes in de koperblazers Korn, Bono en Heli en in de houtblazer Ob. Hij ontwerpt een impedatietransformator met spleet (de grootte van de excitatie van een enkelriet) die hij tussen de driver en het instrument plaatst. Raes ontwerpt een nieuw board om de driver aan te sturen met amplitude modulatie, externe sturing en via een feedbackmechanisme. Ook de midihub wordt herzien. Het oranje licht, de LED-strips en de beschermplaten uit polycarbonaat worden toegevoegd. In 2015 blijkt de versterker van de driver (menbraancompressor) stuk. Deze wordt vervangen door een nieuw exemplaar.
- Versie 5 (2020): Met de ontdekkingen die Raes deed bij de bouw van Flut en versie 3 van So, past Raes Autosax aan. Het nieuwe besturingssysteem van de kleppen moet voor een stillere werking zorgen. Ook het board dat zorgt voor de aansturing van de menbraancompressor wordt aangepast aan de laatste inzichten. Raes gebruikt hiervoor twee 24EP128MC202 microprocessors.
Problematieken
/
Media
Afbeeldingen
Tags
robot blazen/lucht midi saxofoon