Synthelog 1
Collectie Stichting Logos
Titel Synthelog 1 (synthelog IX op patchpapers)
Productie Gebouwd door Godfried-Willem Raes te Gent
Datering 1979
Afmetingen H x B x L: 27 x 12 x 30
Classificatie 531.23
Inventarisnummer LOGOS1979.01
Beschrijving van het instrument
Synthelog 1 uit 1979 is de eerst geborene uit de synthelog-familie, een reeks synthesizers die Raes bouwde met de chip SN76477 (en later ook de SN94281) in de hoofdrol. Synthelog 1 is gebouwd in een zwarte houten kist met handvat en een gescharnierd deksel waarop “logos”, “synthelog” en “raes” staat geschreven. Als we het deksel van de kist open klappen zien we het bedieningspaneel met onderaan het uitstekend klavier. Onder het klavier is een ruimte waar plaats is voor de stroomkabel en de patchkabels. In die ruimte is ook de voedingstransformator gemonteerd.
Als basis voor de schakeling werd een ontwerp met pcb gebruikt dat in februari 1979 gepubliceerd werd in het tijdschrift ETI, (zie bijlage). Met deze schakeling kan het signaal van een LFO, VCO en Noisefilter apart worden opgewekt of met behulp van de mixer samen worden gemixt tot één signaal (dus niet zoals een mengpaneel). Met een tuimelschakelaar (KB-CONT) kan je keyboard inschakelen en bespelen met een stift die met een patchkabel met de vrouwelijke mini-jack uitgang KEY is verbonden. De ontworpen toon is dan niet meer constant hoorbaar. Door met de tuimelschakelaars de ENVELOPPE-functie in te schakelen kan de duur (of hold), attack en decay van de klank met de potmeters worden ingesteld.
De functies van de deze schakeling breid Raes uit met andere mogelijkheden die op de SN764477-chip voorhanden zijn zoals het bepalen van de DUTY CYCLE, het apart inschakelen van de ONE SHOT en het extern sturen van de VCO (VCO-IN) en NOISE CLOCK. Daarnaast bouwde Raes ook een portato-module (te bedienen met de strip knoppen links op het controlepaneel) en een sequencer in. Met de potmeter CLOCK wordt de snelheid van de puls aan CLOCK OUT bepaald. Dit signaal kan onder andere gebruikt worden om de sequencer aan te sturen (met een patchkabel van CLOCK OUT naar SEQ-IN). De spanning van de zestien stappen het stuursignaal van de sequencer worden bepaald door de stand van de vier potmeters rechts bovenaan op het bedieningspaneel. Met de stuurspanning van de sequencer (SEQ-OUT) kan bijvoorbeeld de VCO worden aangestuurd.
De synthesizer heeft een ingebouwde versterker met luidspreker. Deze kan met de schakelaar LS OFF worden ingeschakeld. Naast de OUTPUTS (rechts bovenaan op het bedieningspaneel) waarmee het instrument op een externe versterker kan worden aangesloten, zien we de connector voor de voedingskabel met daaronder de twee aan- en uitschakelaars (één voor DC en één voor AC).
Op de connector KEYBOARD kunnen twee extern keyboards worden aangesloten en/of door gelust: nl een omgebouwd keyboard voor morsecode met potmeter om de ONE SHOT aan te sturen en keyboard met 41 rode en zwarte momentschakelaars om tonen te spelen.
De momentschakelaars rechts onderaan op het bedieningspaneel zijn telkens parallel verbonden met de bovenstaande tuimelschakelaar. Dit om snel schakelen makkelijk te maken.
Als we het metalen chassis uit de houten kist lichten zien we evenwijdig met het bedieningspaneel de pcb met de SN76477-chip naar ontwerp van ETI. Op de printplaat haaks op het bedieningspaneel zien we de schakeling van de clock (met een 555-chip) en de sequencer (met een 7490-chip). Naast de luidspreker die op de zijkant is gemonteerd zien we de voeding en de versterker (een kit van Velleman met koelvin). De elektrische schakelingen vind je in de bijlage.
Om de bediening van de synthesizer goed te begrijpen is het bestuderen van de werking van de chip noodzakelijk. De datasheet vind je in de bijlage.
Speelwijze, repertoire en inzet in producties
Voor deze synthesizer schreef Raes stukken als Sotto voce, For synthelog, To Jimmy Hendrix, For Synthelog and Piano en A last repetitive. De notatie gebeurde via patchpapers (zie bijlage). Synthelog werd ook gebruikt in combinatie met andere instrumenten.
Daarnaast werd hij ook gebruikt in de Logos-studio, bijvoorbeeld voor de sonorisatie die Raes voorzag bij de filmpjes “Pietje Rood” van Gerda Verheeke. De stukken die voor Synthelog 1 zijn geschreven kunnen ook op synthelog 2 worden gespeeld. Deze laatste heeft dezelfde klankmogelijkheden maar is compacter gebouwd.
Opbouw van het instrument/installatie
De voedingskabel wordt via de connector bovenaan op het bedieningspaneel met het net aangesloten. Opgelet plug eerst de kabel in het instrument en dan pas in het net. De spanning (220 volt) komt anders namelijk onafgeschermd op de twee connectoren van het snoer te staan. Met de twee schakelaars onder de connector wordt het instrument ingeschakeld. Via één van de twee uitgangen kan het instrument den gewenst op een externe versterker worden aangesloten.
Inscripties
- Logos
- Synthelog
- Raes
Staat van het instrument
De sequencermodule is defect. Vermoedelijk is er een verbinding los gekomen.
Historiek van het instrument
Aan- en uitschakelaar werd gerepareerd na de tentoonstelling naar aanleiding van Erfgoeddag op 29/4/2019.
Problematieken
Naamgeving. Synthelog 1 wordt op de patchpapers Synthelog IX genoemd (naar het jaartal 1979?)
Media
Afbeeldingen
pdf-bestanden
Artikel complexe geluidengenerator (eti feb1979)
Electronische schakeling synthelog 1
Audio
Tags
synthelog sn76477 toetsen oscillator ingebouwde-versterker synthesizer