Dubbele kraakdoos
Collectie Stichting Logos
Titel Kraakdoos
Productie Gebouwd door Godfried-Willem Raes te Gent
Datering 1976
Afmetingen H x B x L: 5,5 x 17,5 x 11,5
Classificatie 533.12
Inventarisnummer LOGOS1976.01
Beschrijving van het instrument
De kraakdoos, een experimenteel elektronisch instrument, is gebouwd in een houten sigarenkistje (Balmoral Oxford) met een gescharnierd deksel en een koperen slotje. Eigenlijk bestaat dit instrument uit twee quasi identieke kraakdozen (enkel de IC verschilt (zie infra)) in dezelfde behuizing. Dit zien we bijvoorbeeld aan printplaat die op het deksel is gelijmd en waarop twee identieke schakelingen zijn ge-etst. Onderaan zie je twee keer zes aanraakpunten. Op het printje staat teken tweemaal “KRAAKDOOS, logos, Logos Electronics Labs” te lezen. Ook de ook de aansluitpunten van de speaker en de -9v en +9v staan telkens aangegeven. Door de bodem van het doosje zijn gaatjes geboord op de plaats waar binnenin de twee luidsprekertjes zijn gelijmd. Twee houten spietjes, die op de bodem van het doosje zijn bevestigd, zorgen ervoor dat het geluid van de speakers niet wordt gedempt. Aan de binnenkant van het kistje zien we terug tweemaal dezelfde elektronische schakeling door twee vierkante gaten in het dekseltje.
Beide schakelingen worden met dezelfde (dubbelpolige) schakelaar ingeschakeld. Deze is in het midden op een houten dwarsbalkje gelijmd. De schakelingen van deze kraakdoos zijn gebaseerd op de schakeling die Michel Waisvisz voor zijn kraakdozen in 1975 ontwikkelde. Wel werd de Sziklai eindtrap van de oorspronkelijke schakeling telkens vervangen door één met een bufferchip (BUF634). De houdertjes met de 9V blokbatterijen en de speakertjes (8 Ohm) zijn in het kistje vastgelijmd. Het elektrische schema van deze kraakdoos vind je in de bijlage. Boven de linkse batterij staat “RAES” geschreven.
Speelwijze, repertoire en inzet in producties
De kraakdoos wordt bespeeld door intuïtief de verschillende geleidende aanraakpunten met de vingers te verbinden. De weerstand en in kleinere mate ook de capaciteit van de menselijke huid op en tussen de aanraakpunten, zorgen ervoor dat er verschillende elektronische klanken worden opgewekt. Hou er rekening mee dat de contactpunten van de twee identieke printjes niet met elkaar verbonden zijn.
Opbouw van het instrument/installatie
Om het instrument te bespelen moet de schakelaar in het doosje worden aangezet.
Inscripties
Op het doosje: - Balmoral Oxford
In het doosje: - RAES
Op het printje twee maal: - KRAAKDOOS - Logos Electronics Labs - Logos - -9v +9v - speaker
Staat van het instrument
In werkende staat
Historiek van het instrument
Het instrument werd in 2019 herzien. De originele Sziklai eindtrap van de oorspronkelijke schakeling werd telkens vervangen door één met een bufferchip (BUF634). De 709 opamp (die ook Michel Waisvisz in zijn kraakdozen gebruikte gebruikte) is niet meer in de handel te verkrijgen. Godfried-Willem Raes ging op zoek naar een alternatief en kwam uit bij de CA3130. Sinds de herziening maakt de rechter kraakdoos gebruik van de “historische” 709 opamp terwijl de linker schakeling gebruik maakt van de CA3130 opamp. Hierdoor zijn de te gebruiken vingercombinaties van de twee schakelingen niet identiek.
Problematieken
/
Media
Tags
kraakdoos aanraakpunten ingebouwde-versterker synthesizer