Bellenorgel
Collectie Stichting Logos
Titel Bellenorgel
Productie Gebouwd door Godfried-Willem Raes te Gent
Datering 1972
Afmetingen H x B x L: 84 x 110 x 18
Classificatie 511
Inventarisnummer LOGOS1972.01
Beschrijving van het instrument
Bellenorgel is een zelf spelende soundsculptuur. In een houten kader zijn een 30-tal uiteenlopende types bellen gemonteerd: telefoonbellen, deurbellen, fietsbellen, buzzers, een ding-dong, een membraantoeters, een sirene,… Deze worden aangestuurd via verschillende telrelais (afkomstig van telefooncentrales) die op hun beurt aangestuurd worden door pulsen van klokken met verschillende snelheden. Het klinkend resultaat is dus onvoorspelbaar en altijd verschillend.
In de bovenhoeken en op de bovenkant van bellenorgel zijn antieke metalen ornamenten aangebracht. Op de zijkanten zien we twee metalen handvaten.
Aan de achterkant van Bellenorgel zien we de verschillende componenten en de bekabeling. Links onderaan zien we de transformator voeding met schuin rechts daarboven de voedingsschakeling. Daarboven vinden we drie telrelais (een grote en een kleine). Links in het midden, en linksboven naast het belmechanisme. Rechtsboven zien we de klokken. Sommige bellen werken op gelijkspanning en andere op wisselspanning. Sommigen hebben hun eigen voeding (zie bijvoorbeeld de witte transformatoren rechts onderaan op de achterzijde). De meeste bellen worden met relais geschakeld. Rechts onderaan zien we de voedingsconnector. Met het witte vierkante drukknopje links schuin daarboven, kan het instrument voor een bepaalde tijd worden ingeschakeld (tijdschakelaar). Met de draaiknop boven de voedingsconnector kan één van de (vier?) afzonderlijke telcircuits worden uitgeschakeld.
Rechtsbovenaan zien we een opgerolde kabel met een DIN-plug die verbonden is met een relais. Via deze plug kon het dia-apparaat met de diapresentatie met foto’s van deurbellen worden aangestuurd. Deze presentatie hoorde bij de een uitvoering van Bellenorgel.
Er is een rudimentair blokschema van het instrument in de bijlage opgenomen (zie scan).
Speelwijze, repertoire en inzet in producties
Bellenorgel is een soundsculptuur die zelfstandig werd tentoongesteld. Er bestaat ook een versie met een diapresentatie waarin foto’s van deurbellen doorlopend worden geprojecteerd. In 1979 bracht Igloo een lp uit met opnames van bellenorgel (IGLOO 4).
Opbouw van het instrument/installatie
Het instrument wordt ingeschakeld door de stroomkabel in de voedingsconnector te steken. De snelheid van de klokken kan eventueel worden ingesteld met de betreffende potmeters, al is dit niet de bedoeling.
Inscripties
- Danger de mort
- Caution High voltage
- Niet aanraken – levensgevaarlijk
- Me fecit – Godfried-Willem Raes
Staat van het instrument
In werkende staat.
Historiek van het instrument
In 1986 werd achteraan in de rechterbovenhoek een nieuwe klok geïnstalleerd. Het elektrisch schema ervan vindt u in de bijlage (zie scan). De oorspronkelijke grote bel werd vervangen door twee nieuwere exemplaren. Daarnaast werden er gaandeweg een membraantoeter, een 220 V-bel en een deurbel aan toegevoegd. Dit zien we als we de foto van 1978 en de foto van 2019 met elkaar vergelijken. Wanneer dit precies gebeurde is niet duidelijk. Godfried-Willem Raes plaatst met deze robot alarmerende en bevelende belsignalen in een nieuwe context. Hij schrijft over deze esthetiek uitgebreid in de hoestekst die bij de reeds genoemde lp hoort. Bellenorgel vormt samen met Beltotem en Beltelefoon een triptiek.
Problematieken
/
Media
Afbeeldingen
