Koncertberichten

Een spetterende opening van het nieuwe muziekjaar met bijdragen van o.a. Kristof Lauwers, Xavier Verhelst, Sebastian Bradt, Godfried-Willem Raes, Moniek Darge, Barbara Buchowiec. Op dit koncert kan je voor het eerst de nieuwe robot <Bako> (basakkordeon) aan het werk zien, een ontwerp gerealiseerd door Godfried-Willem Raes. Voor de bouw van deze akkordeon robot, vertrokken we van een Hohner bas akkordeon, een weinig koerant en moeilijk te verkrijgen type dat eigenlijk alleen gebruikt wordt in grotere akkordeonorkesten die tegenwoordig wel met uitsterven zijn bedreigd. Na veel zoeken vond Xavier Verhelst er eentje bij Henk Kuik. De bouw ving aan met de grondige restauratie en nazicht van zowel de mechanische werking als de stemming van het oorspronkelijke instrument.

Eens het hele instrument opgeknapt en in kaart gebracht, trokken we onze lessen uit de automatisering van het gewone akkordeon . Daar hadden we immers de bestaande kleppen en mekanieken zoveel mogelijk behouden en haalden ons daardoor extra veel werk op de hals met het buigen uit inox van de vele nodige trakturen. Het rezultaat was in die zin geen sukses, dat al die mekanieken overbodig veel bijgeluiden veroorzaakten. Omdat we dat hier wilden vermijden beslisten we het gehele klavier te verwijderen en in de vuilnisbak te gooien en de kleppen rechtstreeks te lichten met trekmagneten. Voor het goed afsluiten van de toonkancellen kan dan gewoon de zwaartekracht worden gebruikt. De magneetankers in weekijzer hebben een gewicht van ca. 20g, wat alleszins voldoende is om de klep ook bij blaaslucht gesloten te houden. De balg daarentegen wilden we behouden, vooral om de ingewikkelde konstruktie van een elektrische blazer gekoppeld aan een automatisch 4-weg ventiel voorzien van sensoren te vermijden.

Voor de aandrijving van de balg opteerden we voor de meest kompakte oplossing: een trapeziumschroefdraad van 12mm doorsnede rechtstreeks aangedreven door een DC motor. Dit type trapeziumschroefdraad levert een lineaire verplaatsing op van 3.1mm per omwenteling. De vereiste bewegingssnelheid van de balg bepaalden we -na uitvoering van enkele metingen met akkordeonspelers en wat eigen experimenten- op 10cm per sekonde. Een absolute maximumsnelheid (bij de grootst mogelijke klusters) kon worden bepaald als 30cm/s. Voor een snelheid van 10cm per sekonde van de balg, moet de trapeziumdraad dus 32.2 omwentelingen maken per sekonde. De luchtdruksturing voor deze robot maakt gebruik van een geintegreerde druksensor van Freescale Electronics. Met deze sensor wordt de momentane druk in de balg op elk moment gemeten. Een PIC processor staat er voorts voor in dat de gemeten druk in overeenstemming is met de gewenste druk, zoals bepaald door de waarde geset via midi kontroller 7.

Voor de besturing van de kleppen werden -voor het eerst voor dit doel in onze reeks automaten- deze keer trekmagneten toegepast. De kleppen blijven dicht onder invloed van de zwaartekracht. De elektromagneten lichten de kleppen. We kozen voor cilindrische trekmagneten, eerder dan het type magneten (pallet valves) dat we eerder toepasten in onze automatische orgels, vanwege het veel grotere bewegingstrajekt dat hierdoor kan worden bereikt. Inderdaad, de kleppen moeten hier minstens 12mm gelicht kunnen worden voor een goede klankprojektie. Met traditionele klepmagneten uit de orgelbouw zoals o.m. geleverd door de firma A.Laukhuff, kan hooguit 5mm bereikt worden.
Voor een gedetailleerde bouwbeschrijving verwijzen we naar het bouwdagboek op de webpagina http://logosfoundation.org/instrum_gwr/bako.html

VERBEELDING EN VERKLANKING VAN MAGNESIA, PLATO'S UTOPISCHE STAD IN… KRETA

Gefascineerd door de idee van Plato's utopische stad "Magnesia" hebben kunstenaars van verschillende disciplines (landart, fotografie, schilderkunst, poëzie, muziek, interaction & motion design) een avond opgezet rond land- en audio-art in de Kretenzische witte bergen. Een interdisciplinair projekt met muzikanten, visuele kunstenaars, dichters en fotografen door de groep Levka Ori.

Een avond anders dan anders met foto's, een dvd, soundscapes en de voorstelling van de nieuwe magnesia-cd.

foto's van dany lobe, nicole bauwens, maarten en fernand callebert
dvd van lien baert
twee "magnesia" soundscapes van barbara buchowiec en moniek darge en een nieuwe klankkompositie van Kurt Du Tré

met medewerking van o.a. dany lobe, fernand callebert, moniek darge, barbara buchowiec (pl), lien baert, maarten callebert, kurt du tré en nicole bauwens

http://www.levkaori.org

• collage #1 - James Tenney
• Aria - John Oswald
• Layered Histories - Bob Gluck & Cynthia Beth Rubin
• I'm sitting watching - Henry Gwiazda
• Nieuw werk - Bruno Forment
• Horses (nieuw werk) - Thomas Smetryns
• Drieweg (nieuw werk) - Hans Roels

"Pluk & Play" wordt een koncert waarin (her)gebruik van bestaand klankmateriaal en polyfonie van diverse, zelfstandige klanklagen centraal staan. Bruno Forment heeft in het verleden reeds stukken gemaakt waarin hij zijn voorliefde voor bestaande muziek (van barok over vroeg 20ste-eeuwse platenopnames tot Karel Goeyvaerts) vertaalt in elektronische komposities. Op dit koncert laat hij een nieuw werk horen in een live elektronika set. Ook Thomas Smetryns gebruikt graag oude muziekstukken als basismateriaal voor nieuwe komposities. Met zijn 78-toeren platen bracht hij recent nog een live mix voor de Swingjugend-produktie van het Festival van Vlaanderen. Deze keer gaat zijn fascinatie uit naar paarden en de manier waarop deze dieren op verschillende plaatsen en tijdperken in de muziek opduiken. Guillaume Vandenberghe zorgt voor de video bij zijn performance met komputer, 78-toerenplaten en gitaar. Tenslotte valt er ook van Hans Roels een nieuw werk te beluisteren. "Drieweg" is een polyfoon stuk waarbij drie instrumenten in een eigen tempo spelen en een vierde instrument het geheel volgt en begeleidt.
De komponisten James Tenney en John Oswald hebben beide elektro-akoestisch kollagewerken op hun naam staan. James Tenney bewerkt in 1961 een opname van Elvis Presley en kreëert zo "Collage #1" dat op dit koncert te horen is. John Oswald -berucht voor zijn muzikale plundertochten- schreef tientallen komposities gebaseerd op samples uit andere stukken maar van hem is geen elektronisch stuk maar wel een kompositie voor de player piano te horen. Het gaat om een bewerking van de aria van J.S. Bach uit de Goldberg Variaties in de uitvoering van Glenn Gould. Dit werk was oorspronkelijk te vinden op de vermaarde "Plunderphonics" cd van Oswald waarop het werd gespeeld door een gesampelde piano. Enkele jaren later liet hij het ook uitvoeren door een automatische piano en voor dit koncert stuurde hij ons de midi-file op zodat wij het ook op de Logos player piano kunnen laten horen. Diversiteit komt ook aan bod in "Layered Histories" voor video en klank van de Amerikaanse komponist Bob Gluck en de vizuele kunstenares Cynthia Beth Rubin. Dit werk vertelt het imaginaire verhaal van een bestaand 13de-eeuws bijbelmanuskript waarin illustraties de vermenging van kristelijke, joodse en islamitische kulturen aantonen. Op het eerste zicht is het audio-vizuele werk van Henry Gwiazda dan weer van een andere aard: 3d-animaties van alledaagse, banale bezigheden in een Amerikaanse buitenwijk. Deze komponist die enkele jaren geleden nog live-kollages maakte met samples van heel diverse geluiden lijkt nu gefascineerd door eenvoudige en banale handelingen die op een bijna repetitieve en minimalistische wijze getoond worden. Maar gelijktijdigheid en polyfonie zijn hier ook aanwezig in de verschillende schermen waarin vanuit een ander perspektief dezelfde handelingen te zien zijn. Het geluidsbestand voegt daar een extra stem en dimensie aan toe doordat de konkrete geluiden los staan van de animatiebeelden en vaak suggereren wat er buiten het scherm op hetzelfde moment gebeurt.

"Collage #1" (1961) is gebaseerd op de opname van Elvis Presley's "Blue Suede Shoes". James Tenney ging met dit lied aan de slag in de studio voor elektronische muziek van de University of Illinois en gebruikte daarbij "klassieke" tape-effekten als het veranderen van de speelsnelheid, het achterwaarts afspelen, het toevoegen van echo- en filtermanipulaties,…
"Ik was diep geraakt door Déserts en Poème électronique van Varèse en door zijn ideëen over de nieuwe muzikale mogelijkheden van de elektronische technologie. In 1959 begon ik te werken aan de universiteit van Illinois, aangetrokken door het feit dat ze kursussen elektronische muziek aanboden (waarschijnlijk als allereerste universiteit). Onder het toezicht van Lejaren Hiller begon ik met dit nieuwe medium te werken maar aanvankelijk zonder veel sukses. In tegenstelling tot mijn eerdere verwachtingen, hield het sintetiese karakter van de elektronische geluiden elke poging van mij tegen om er iets muzikaals mee te doen. Collage #1 ontstond in het begin als een wanhoopsdaad te midden van al die moeilijkheden maar eenmaal ik er aan begonnen was, was het na één hektische week in de studio ook af. Ik zie het stuk als een viering van Elvis Presley en hoop dat het hem zou hebben bevallen." (James Tenney)
James Tenney overleed overigens deze zomer.

Bob Gluck gebruikt veelvuldig elektronika in zijn komposities, instrumenten en installaties. Hij geeft performances op zelfgebouwde elektro-akoestsche instrumenten die vaak sensoren gebruiken zodat het akoestische geluid van het instrument onmiddellijk ook met elektronika bewerkt kan worden. Hij is direkteur van de Electronic Music Studios van de universiteit van Albany (VS) en van de Electronic Music Foundation. Cynthia Beth Rubin kreeg een opleiding als schilderes maar sinds het begin van de jaren '80 werkt ze steeds meer met digitale media. Nu maakt ze vooral digitale afbeeldingen en kollages, websites, installaties en animatiefilms die niet enkel in de VS te zien waren maar ook in Frankrijk, Nederland, Tsjechië, Rusland, Australië en Canada.

Sinds 1986 mixt Henry Gwiazda (°1952) op het podium allerlei samples (loeiende koeien, knapperige chips, exotische vogels,...) tot een muzikale taal die "afgeleid is van de innerlijke karakteristieken van de geluiden zelf." In de jaren '90 gebruikte hij software voor luchtvaartpiloten om in de studio elektro-akoestische stukken te maken voor hoofdtelefoons (waarbij geluiden heel precies in een virtuele 3D-geluidsruimte geplaatst kunnen worden). Daarna begint hij surrealistische video's te ontwerpen waarbij de geluidsband (met allerlei konkrete geluiden) als een kontrapunt met deze beelden fungeert. Na 2000 veranderen deze video's in digitale 3D-animaties.

Bruno Forment werd van jongs af gepassioneerd door elektro-akoestische muziek, syntesizers en samplers. Sinds 2003 werkt hij als aspirant van het FWO-Vlaanderen aan een proefschrift over de representatie en receptie van de Grieks-Romeinse mytologie in de opera seria. Rond dit tema kreëerde hij met Paul Dombrecht recent nog de 'cut&paste operas' Ifigenia en Ipermestra, beide op basis van achttiende-eeuwse operapartituren. Als komponist legt Bruno Forment zich hoofdzakelijk toe op elektronika, en dit zowel binnen de 'gekomponeerde' muziek als de 'pop'. Hij produceerde reeds talrijke platen en schreef in opdracht van binnen- en buitenlandse festivals.

Thomas Smetryns werd op 13 december 1977 geboren te Gent. Hij studeerde kompositie en gitaar/luit/theorbe aan het konservatorium van Gent. Als komponist is hij erg geïnteresseerd in het zoeken naar een nieuwe, experimentele muziekpraktijk die steeds verankerd is in een historisch en/of een maatschappelijk (onder)bewustzijn. Deze interesse deelt hij met de Amerikanen Brent Wetters en Jonathon Kirk, met wie hij het komponistenkollektief "Medusa" vormt.
Hij schreef ook muziek voor onder andere Spectra Ensemble, het Logos M&M orkest, Daan Vande Walle, trompettist Jason Price, HERMES ensemble en het Festival Van Vlaanderen. Daarnaast is hij ook als luitist aktief in het Oberon Consort, dat zich verdiept in de Italiaanse Renaissance en Vroeg-Barok, naast diverse aktiviteiten als freelancer. In zijn aktiviteiten als DJ (uitsluitend met 78 toerenplaten) staat het muzikale verleden in een hedendaagse kontekst centraal.

John Oswald (°1953) is een Canadese komponist, saxofonist, fotograaf en danser. Hij is vooral gekend voor zijn "plunderphonics": kollages waarin hij sinds het einde van de jaren '60 stukken uit alle mogelijke muziekstijlen verwerkte. Hierbij trok hij zich weinig aan van copyright-regels. "Als kreativiteit een veld is, is copyright de omheining" is één van zijn geliefde uitspraken. In 1993 probeerde hij het muzikale resultaat van 10 jaar CD-geschiedenis te sampelen in zijn komplekse werk "Plexure". Oswald studeerde bij R. Murray Schafer en Barry Truax (Simon Fraser University) en bij David Rosenboom, Richard Teitelbaum en James Tenney (York University).
John Oswald schrijft ook werken voor akoestische instrumenten en orkest (vaak met elektronika), is betrokken bij verschillende dansprodukties (als komponist of danser) en is ten slotte ook aktief als saxofoonimprovisator.