Koncertberichten

• Iannis Xenakis "Nomos Alpha" cello solo
• Kaija Saariaho "Petals" cello & elektronika
• Vytautas V. Jurgutis "Terra Tecta" cello & elektronika
• Brian Ferneyhough "Time and Motion Study II" cello & elektronika

Brian Ferneyhough zelf over zijn "Time and Motion Study II":
"Elk geluid dat de cellist voortbrengt wordt weergegeven, vervormd of in fragmenten opgedeeld door een heleboel elektronische apparatuur. Een belangrijk aspekt dat hier meespeelt, is hoe het geheugen werkt, hoe het informatie onthoudt, verwerkt, opnieuw ordent of weglaat. Bepaalde 'events' worden opgenomen en in een of twee loops afgespeeld tot ze uiteindelijk vervagen en niet meer te herkennen zijn. Een aantal van die geluiden wordt gefilterd en wordt wat later in het totale klankbeeld geprojekteerd zodanig dat de cellist voortdurend omringd wordt door flarden van geluiden zoals gespeeld aan het begin van het stuk ...
De geluiden worden in een verder stadium gefilterd door twee kontaktmikrofoons afhankelijk van of ze gespeeld worden op de toets dan wel op de klankkast van de cello. De cellist kan die geluiden regelen door middel van twee voetpedalen, instrukties hiervoor staan afzonderlijk op de partituur genoteerd. Via een kontaktmikrofoon bevestigd op de keel van de cellist worden stemgeluiden zoals roepen, zingen en spreken geringmoduleerd door de cello. Op die manier hoor je vele afzonderlijke geluiden herhaaldelijk terugkeren in het stuk maar telkens lichtjes vervormd. De afzonderlijke geledingen van het stuk draaien rond een bepaalde konfiguratie van de elektronika. In het begin hoor je bijvoorbeeld enkel versterkte krasgeluiden gespeeld op de toets afgewisseld met fijne pizzikatogeluiden op welgekozen momenten. In een later stadium worden klankmassa's opgebouwd van enerzijds arco- en anderzijds pizzikatogeluiden door feedbackmechanismen die op elke loop losgelaten worden. De solist moet hier op cues reageren. Van de cellist wordt echt wel het uiterste van zijn koncentratie gevraagd.(…)" (geparafraseerd naar een interview met Brian Ferneyhough)
"Het valt niet te ontkennen dat Time and Motion Study II een pessimistisch stuk is maar nihilistisch is het allesbehalve; de negativiteit ervan is niet gebaseerd op het meedogenloze navolgen van een estetiek van de "verschroeide aarde". Het spruit eerder uit het verlangen om schoon schip te maken en van grond af aan een nieuwe konstruktie op te bouwen." (begeleidende tekst van Ferneyhough bij dit werk)
De Britse komponist Brian Ferneyhough wordt vaak geassocieerd met de zogenaamde New Complexity omdat zijn werken heel hoge technische vereisten aan de uitvoerders stellen. Zijn kompositiemetode verschilt van het serialisme omdat hij systemen enkel gebruikt om materiaal en strukturen te genereren, de konkrete realisatie van een stuk gebeurt spontaan.
Sinds 2000 doceert hij kompositie aan de Stanford universiteit in de VS, daarvoor gaf hij ook les aan o.a. de San Diego universiteit, het konservatorium van Den Haag en het IRCAM. Zijn werken worden wereldwijd gespeeld door de meest vooraanstaande ensembles voor hedendaagse klassieke muziek.

De Finse Kaija Saariaho (°1952) woont sinds 1982 in Parijs waar zij toen aan het IRCAM werkte. Elektronika speelt in die periode een centrale rol in haar werk. Ze studeerde kompositie bij Paavo Heininen, Brian Ferneyhough en Klaus Huber. Vanaf de jaren '90 verliest de elektronika aan belang in haar oeuvre en begint ze een meer "lyrische stijl" te hanteren. In 2000 ging haar eerste opera "L'amour de loin" in première en in april van 2006 volgde "Adriana Mater.

Vytautas V. Jurgutis (°1976, Letland) verbleef in 2002 in het Zweedse Visby International Centre for Composers en de elektro-akoestische studio Alpha in Gotland. Behalve elektronische muziek komponeerde hij ook werken voor orkest, koor en kleinere bezettingen. Zijn stukken waren te horen op festivals als MaerzMusik (Berlijn), Warsaw Autumn (Polen) en Klangspuren (Tirol, Oostenrijk). Sinds 2004 is Jurgutis ook direkteur van het "Jauna Muzika" festival in Letland. Hij studeerde kompositie bij Osvaldas Balakauskas aan de Litouwse Akademie voor Muziek en behaalde verschillende prijzen en onderscheidingen in Letland verschillende lagen gekombineerd worden binnen een vrije toepassing van seriële technieken.

Soetkin Bral, studente lutherie, bouwde tijdens haar opleiding drie violen, twee altviolen en een cello. De instrumenten worden tijdens het koncert aan het publiek voorgesteld samen met een draailier en enkele experimentele instrumenten met goedkope en gerecycleerde materialen waaraan Rik De Maré het afgelopen jaar werkte. Vooral oude metalen en visdraad bleken doorheen het experiment over bijzondere sonore eigenschappen te beschikken. Uiteindelijk resulteerde dit in een vijftal installaties met een uniek geluid. De traditionele instrumentenbouw moet hierbij de konfrontatie aangaan met deze scheppingen die wat organologie en estetiek betreft onkonventioneel zijn. Gebruikt ijzer, bestemd voor recyclage is het basismateriaal dat aanleiding geeft tot sobere en eenvoudige konstrukties. De klanken zijn het uitgangspunt voor een aantal komposities waarbij het instrument zijn wetten aan de speler dikteert.

Rik De Maré speelt voornamelijk gitaar (o.a. bij "kiss the anus of a black cat") en waagt zich voorzichtig op het pad van de experimentele instrumentenbouw.
Soetkin Bral is vooral muziekliefhebster, met een interesse in uiteenlopende stijlen.

Opnieuw een multi-mediaal koncert met live performers en het uitgebreide muziekrobotorkest. Jelle Meander en Maja Jantar gaan op verkenning in het grensgebied tussen woord en klank en laten hun nieuw werk voor stem en robots horen. Vele voorbeelden van tekst naar muziek omzettingen komen aan de orde. Wellicht zelfs een voorproefje uit "gnos", een paragraaf uit Godfried-Willem Raes' "TechnoFaustus". De vernieuwde automatische saxofoon Autosax laat horen dat ook hij een woordje kan meespreken. Verder nog de vaste leden van het robotorkest: Barbara Buchowiec, Moniek Darge, Marian De Schryver, Sebastian Bradt, Kristof Lauwers en Godfried-Willem Raes.

Op een <M&M> koncert met tekst/spreken als centrale tema kunnen Jelle Meander en Maja Jantar natuurlijk niet ontbreken. In het verleden hebben ze al enkele malen performances gegeven samen met de Logos muziekautomaten. Jelle Meander bedacht o.a. "Amorgós" dat op de Logos CD 'Robodies' te beluisteren is (LPD014). Tijdens dit koncert krijg je "m.lan.schnitt.eichen.m" voor stem, tape en robots van Jelle Meander te horen, "paralipomena" voor stem en tape van Maja Jantar en "pipers poem" van Godfried-Willem Raes, uitgevoerd door Jelle Meander en Maja Jantar.

Maja Jantar begon vanaf 1995 performances te geven (o.a. in Gent, Antwerpen, Arnhem, Wenen). Deze voorstellingen waren gebaseerd op een eigen tekst en enscenering. Zo ontstonden Da Capo (1995), Maskers van Zwijgen (1998), Huis van de ongeboren dichter (2000) en Medusaleum (2002), No Detour (2002), Tsutsu Izutsu (2003). Ze heeft samengewerkt met Johannes Taelman, Nicoletta Branchini en René Mogensen.
Ze regisseerde onder meer De Schilder en De Waterman van Meander en de opera Infinito Nero van Salvatore Sciarrino. Ze is eveneens werkzaam in het poëtisch kollektief KriKri. Zij volgde workshops bij Lydia Lunch en David Moss in het Institute for Living Voice en heeft in de zomer van 2001 bij Herman Nitsch gestudeerd (action painting) aan de zomerakademie in Salzburg. Haar werk werd o.a. in Gent, Brussel en Salzburg tentoongesteld.

Dichter en muzikoloog Jelle Meander werkt sinds 1993 aan een oeuvre dat zowel uit proza, poëzie als podiumstukken bestaat. Deze werken worden in verschillende opusnummers gebundeld. Opus I tot III vormen samen het Verzameld werk logischerwijs volgt daarna het Postuum werk. Aan dit fundament werd gewerkt tot 2000. Sindsdien schreef hij twee dichtboeken: Triplum (Nr. 1) en Slaapversjes voor Lorelei (Nr. 2). De komposities daarnaast werden gebundeld onder de titels Hors d'oeuvre(s), Dicht Boek en Vers Boek.
Deze boeken / sonore werken worden konsekwent op het podium gebracht in de vorm van voordrachten en performances (o.a. in Gent, Antwerpen, Arnhem, Wenen, ...).
Momenteel werkt hij aan onder meer volgende projekten: Krikri (poëtisch kollektief), Alies (open vorm-projekt) en N.I.M (klankstrukturen). Als onderzoeker is hij bezig met een proefstuk aan de Gentse Universiteit omtrent de versmelting van poëzie en muziek na 1950.

Tijdens <M&M> koncerten worden er vaak niet alleen nieuwe automaten voorgesteld maar ook vernieuwde en verbeterde robots worden in de schijnwerpers gezet. De automatische saxofoon "Auto-Sax" werd opnieuw onder handen genomen en verbeterd. Auto-Sax krijgt een nieuwe aanspreekmodule, meer bepaald een kegelventiel voor de sturing van de winddruk en de expressie. De automaat kan niet enkel de gewone saxofoongeluiden maar ook spreekgeluiden maken, een reden te meer om hem zeker aan bod te laten komen op dit koncert.