Koncertberichten

• "Manto" I, II en III pour une altiste-chanteuse - Giacinto Scelsi
• "Quinconce" (2005) - Ana-Maria Avram (wereldkreatie)
• "Palabras de Madera" (2003) - Mirtru Escalona-Mijares (Belgische kreatie)
• "Suossurronare" (1999) - Eliav Brand (Belgische kreatie)
• "Point(s) comm'un -- Histoire d'une modulation" (2004) - Dominica Eyckmans (Belgische kreatie)

MANTO bestaat uit drie delen. Scelsi heeft het stuk geschreven voor Geneviève Renon, een altvioliste die ook zangeres was. Scelsi heeft deze kombinatie van talenten uitgebuit in het derde deel dat eigenlijk een duo voor vrouwenstem en altviool is. De tekst bestaat uit onverstaanbare fonemen die de woordenstroom van de Sybille voorstellen. In de Griekse oudheid was zij een priesteres uit het orakel van Delphi die in trance gebracht werd door bedwelmende dampen en dan allerlei voorspellingen deed.
GIACINTO SCELSI (1905-1988, Italië) werd aanvankelijk sterk beïnvloed door de kompositieteorieën van Skrjabin en Schoenberg. Na een persoonlijke krisis en reizen naar Afrika en het Verre Oosten ontwikkelde hij een eigen stijl vanaf de jaren '50 waarin de "diepte van de klank" een grote rol speelt. Mikrotonaliteit speelt een prominente rol in de werken uit die periode. Na 1976 schreef hij bijna geen nieuwe werken meer.

Ana-Maria Avram schreef het werk "QUINCONCE" (altviool en elektronika) speciaal voor Dominica Eyckmans en zij brengt op dit koncert de wereldpremière van dit stuk. "Quiconce" is een astrologische term voor een gunstige stand van de planeten. De term verwijst hier naar de relatie tussen de altviool en de elektronika (tape). Tussen beide zijn er kleine verschillen in intonatie, timbre en dynamiek (soort heterofonie).
ANA-MARIA AVRAM (°1961, Roemenië) studeerde eerst kompositie en orkestratie in Boekarest en daarna piano in Frankrijk (Sorbonne). Haar werken werden gespeeld in de VS, Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland, Turkije en Rusland door groepen als het Ensemble Ars Nova, het Kronos Strijkkwartet het Nationaal Orkest van Roemenië. Sinds 1988 dirigeert zij ook het Ensemble Hyperion (Roemenië) en organiseert zij het "Acousmania" festival voor elektro-akoestische muziek.

In "PALABRAS DE MADERAS" ("woorden van hout") vertegenwoordigt de altviool de zichzelf zoekende mens met zijn gevechten, misleidingen, gevoelens en gewaarwordingen. De komponist Mirtru Escalona-Mijares: "Woorden zoals liefde, vrede, respect, gemeenschap en geweten zijn gemaakt uit een materiaal dat even mooi is als hout. Een natuurlijk materiaal dat we kunnen bewerken en verfraaien maar dat we ook kunnen vernielen en uit elkaar rukken."
MIRTRU ESCALONA-MIJARES (°1976, Venezuela) werd door de komponisten José Manuel Lopez-Lopez en Paul Mefano overtuigd om zijn muziekstudies in Frankrijk verder te zetten. Sinds 2000 woont hij daar en studeerde o.a. bij Ivan Fedele (kompositie), Christine Groult (elektro-akoestische muziek) en Philippe Leroux. Zijn werken werden gespeeld op festivals in Frankrijk, Oostenrijk, Duitsland, Argentinië en Venezuela.

Het woord "SUOSSURRONARE" is een kombinatie van de Italiaanse woorden 'sussurro' (gefluister) en 'suonare' (klinken). Het werk is opgedragen aan de komponist Walter Zimmerman en bestaat zowel in een versie voor viool als voor altviool solo. Volgens de komponist handelt het stuk over een intieme interaktie tussen 2 lichamen: de altviool en de uitvoerder.
Het oeuvre van ELIAV BRAND (°1968, Israël) bevat zowel instrumentale muziek als interdisciplinaire projecten met video, schrijvers, architecten of performance kunstenaars. Groepen als het New York New Music Ensemble, SurPlus, Ensemble Mosaik, Ensemble d'Ame en Ensemble InterContemporain speelden zijn werken in de Vs, Europa, Japan en Israel. Hij was te horen op festivals als Eclat-Stuttgart, Darmstadt Ferienkurse en Buffalo festival (VS). Eliav Brand heeft ook les gegeven aan de universiteit van Buffalo en woont sinds 2002 in Berlijn.

"POINT(S) COMM'UN - HISTOIRE D'UNE MODULATION" van Dominica Eyckmans werd geschreven in het kader van de samenwerking met schrijver en dichter Jean Portante, naar aanleiding van diens deelname aan het internationaal poëzie-festival in Trois Rivières in Canada in 2004. Het stuk werd daar gecreëerd en is geïnspireerd op diens dichtbundel 'Point'. Een aantal geïsoleerde zinnen en vaak voorkomende (sleutel)woorden worden via klankassociaties veranderd tot zo een onverwachte samenhang en een volkomen nieuw verhaal ontstaat.
De Belgische altvioliste DOMINICA EYCKMANS (°1967) legt zich vnl. toe op de hedendaagse en experimentele muziek met daarnaast okkasionele uitstapjes in de wereld van de improvisatie, jazz en variété. Ze speelt regel-matig in ensembles als Ensemble Musiques Nouvelles, Kammerensemble Neue Musik Berlin en Musikfabrik en ze was eveneens verbonden aan o.a. Champ d'Action, Ictus, het Aquarius-Ensemble en E88. Als soliste trad ze ondermeer op in het Parijse IRCAM, Weimar (Culturele Hoofdstad 1999) en in het kader van meerdere festivals van hedendaagse muziek (November Music,...). In 2004 begon ze ook te komponeren.
Naast haar diploma altviool behaalde ze ook een eerste prijs fuga en meesterdiploma in de schriftuur. Van 1995 tot 1999 was ze lesgeefster altviool in de klas van Yves Cortvrint in het 'Conservatoire Royal de Musique de Mons'.

Op dit koncert worden enkele muziekrobots in de schijnwerpers gezet. De volgende instrumenten komen dus zeker aan bod: Vacca (48 automatische koebellen), Dripper (de auto-matische druppelmachine), Sire (24 sirenes met individueel bestuurbare toonhoogtes), Harma (vernieuwd harmonium) en de nieuwe player piano.

De vroegere piano player is één van de oudste automaten bij Stichting Logos. Het ontwerp was een verdere verbetering van het design dat Trimpin gemaakt had. In 2004 startte Godfried-Willem Raes met een tweede (nieuwe) player piano en maakte daarbij gretig gebruik van de ervaring opgedaan met de eerste player piano. Nu is deze nieuwe automaat af. Door het gebruik van nieuwe PIC-controllers zijn het dynamisch bereik en de polyfonische mogelijkheden verbeterd. De dynamiek kan ook aangepast worden aan het type piano waarop deze "vorsetzer" geplaatst wordt.

Ondertussen wordt in het Logos-labo verdergewerkt aan het automatiseren van het rechterpedaal van de piano. Waarschijnlijk zal deze voor het eerst te horen zijn op dit <M&M> koncert. Het rechterpedaal is het pedaal dat de dempers op de snaren opheft. Het is niet zomaar een aan/uit knop zoals pianisten weten. Zij gebruiken allerlei nuances in druk en snelheid (van het induwen) om een bepaald klankeffekt te bekomen. Om deze mogelijkheden te evenaren, zijn meer onderverdelingen nodig dan voorzien in het standaard MIDI-protocol. Zoals bij de vorige robots en automatische instrumenten, zorgt een PIC microprocessor voor al deze implementaties.
Bij het ontwerp is vastgehouden aan het koncept van de vorsetzer. Het mechanisme moet gemakkelijk bovenop het pedaalmechanisme van een vleugelpiano geplaatst kunnen worden. De kracht die nodig is om het pedaal van een piano in te duwen, is afhankelijk van de mechanische eigenschappen van een piano. Bij sommige piano's is een kracht van 60 Newton nodig. Het automatische pedaal is zo gebouwd om ook deze "zware gevallen" aan te kunnen.

<vacca>

Het Logos' <M&M> ensemble bestaat uit:

• Moniek Darge - performer
• Kristof Lauwers - komponist & gmt-programmeur, laptops
• Xavier Verhelst - kontrabas & midi programmeur
• Barbara Buchowiec - komponist & altviool
• Nicoletta Branchini - dans / beweging
• Kris De Baerdemacker - komponist
• Hans Roels - komponist
• Bert Vandekerckhove - lichtregie
• Johannes Taelman - techniek
• Godfried-Willem Raes - artistieke leiding & automatenbouw