Dr.Godfried-Willem RAES

Kursus Experimentele Muziek: Boekdeel 9: Literatuur en Aktualiteit

Hogeschool Gent : Departement Muziek & Drama


<Terug naar inhoudstafel kursus>    

9634:

Morton FELDMAN

 

MORTON FELDMAN werd geboren in Brooklyn in 1926. Alhoewel hij studeerde bij Wallingford Riegger en Stefan Wolpe waren de artistieke filosofieen van John Cage wellicht zijn belangrijkste invloed. Feldman ontmoette Cage voor het eerst in 1949. Doorheen de jaren '50 was hij zowel nauw geassocieerd met Cage, Christian Wolff, Earle Brown en David Tudor, als met enkele New Yorkse abstrakte expressionisten uit de plastische kunst zoals Philip Guston en Mark Rothko. Alhoewel hij aanvankelijk vooral met grafische muzieknotatie experimenteerde, zijn z'n werken sinds 1969 heel precies en 'konventioneel' genoteerd. Dit is niet terug te voeren op een neiging tot groter konservatisme bij de komponist naarmate hij ouder werd, maar wel op de moeilijkheid de estetiek van zijn muziek precies over te brengen via een notatie die, wanneer ze verkeerd word begrepen, aanleiding geeft tot vrijheden die haar stuk maken. Een typisch voorbeeld van een stuk uit die periode is 'The King of Denmark' voor slagwerk solo, waarin alle instrumenten uitsluitend met de vingertoppen en op de grens van het hoorbare worden bespeeld. De notatie is tijdsproportioneel. Feldmans werken zijn uniek in hun genre en onderscheiden zich door hun stille en heldere klank en hun uitgebreide tijdsschaal (negen van zijn werken duren meer dan anderhalf uur.) Hij overleed in New York in 1987.

MORTON FELDMAN is onmogelijk weg te denken uit de muziek van de tweede helft van onze eeuw. Langzamerhand beginnen alsmaar meer mensen in te zien dat zijn muziek veel meer is dan langgerokken opeenvolgingen van losse klanken. Geen enkele andere komponist, tenzij Anton Webern misschien, is het begrip "tijd" op zo'n extreme en terzelfdertijd uiterst welluidende manier gaan relativeren. Zowel Webern als Feldman bieden ons een erg indringende kijk op de relaties tussen klanken onderling; relaties die verder gaan dan harmonie of melodie.

CRIPPLED SYMMETRY (1983) is een van de lange werken van FELDMAN. Het duurt nl. 90 minuten en wordt algemeen aanzien als een van zijn meest kleurrijke komposities. In "Crippled Symmetry", de titel zegt het al, schuiven drie afzonderlijke partijen op een geraffineerde manier langs elkaar. Iedere speler wordt in de partituur gekonfronteerd met een individueel metrum, waardoor elke speler zijn eigen weg gaat binnen hetzelfde tempo.

Een associatie die het stuk oproept, is van een rijdende trein van waaruit de reiziger het landschap waarneemt.

De bezetting fluit/basfluit, piano/celesta, vibrafoon/klokkenspel is een exklusieve klankontdekking van Feldman. Hij voelt zich aangetrokken door het transparante geluid dat het gevolg is van de kombinatie van deze drie instrumenten.

Andere werken die Feldman voor deze bezetting schreef zijn: "Why Patterns?" uit 1978 en "For Philip Guston" uit 1984.

"Crippled Symmetry" werd bij Stichting Logos uitgevoerd in 1991 en opnames van dit en heel wat ander werk van Morton Feldman zijn er beschikbaar.


CRIPPLED SYMMETRY

De in 1987 overleden Amerikaanse komponist MORTON FELDMAN is onmogelijk weg te denken uit de muziek van de tweede helft van onze eeuw. Langzamerhand beginnen alsmaar meer mensen in te zien dat zijn muziek veel meer is dan langgerekte opeenvolgingen van losse klanken. Geen enkele andere komponist, tenzij Anton Webern misschien, is het begrip "tijd" op zo'n extreme en terzelfdertijd uiterst welluidende manier gaan relativeren. Zowel Webern als Feldman bieden ons een erg indringende kijk op de relaties tussen klanken onderling; relaties die verder gaan dan harmonie of melodie.

 

CRIPPLED SYMMETRY (1983) is een van de lange werken van FELDMAN. Het duurt nl. 90 minuten en wordt algemeen aanzien als een van zijn meest kleurrijke komposities.

In "Crippled Symmetry", de titel zegt het al, schuiven drie afzonderlijke partijen op een geraffineerde manier langs elkaar. Iedere speler wordt in de partituur gekonfronteerd met een individueel metrum, waardoor elke speler zijn eigen weg gaat binnen hetzelfde tempo.

Een associatie die het stuk oproept, is die van een rijdende trein van waaruit de reiziger het landschap waarneemt.

De bezetting fluit/basfluit, piano/ celesta, vibrafoon/klokkenspel is een exklusieve klankontdekking van Feldman. Hij voelt zich aangetrokken door het transparante geluid dat het gevolg is van de kombinatie van deze drie instrumenten.

Andere werken die Feldman voor deze bezetting schreef zijn: "Why Patterns?" uit 1978 en "For Philip Guston" uit 1984.

"Crippled Symmetry" in de bovenstaande bezetting maakt deel uit van een groots opgezette Feldmanretrospektive, die van 22 t/m 27 januari in Groningen plaatsvindt. Aan alle aspekten van Feldman's uitgebreid kamermuziekwerk wordt tijdens "Voices and Instruments" aandacht besteed. Meer dan dertig werken van Feldman zullen in Groningen worden uitgevoerd, maar er wordt ook aandacht besteed aan komponisten die in verband staan met Feldman, zoals John Cage, Earle Brown, Christian Wolff, Stefan Wolpe, Rodney Sharman en Barbara Monk Feldman.


Filedate: 970928

Terug naar inhoudstafel kursus: <Index Kursus> Naar homepage dr.Godfried-Willem RAES