Koncertberichten
"Nadat ik eerst een tijd met afvalinstrumenten gewerkt heb, konstrueer en bouw ik sinds het midden van de jaren '80 nieuwe, eigen-aardige instrumenten. Dikwijls onstaan die instrumenten uit bepaalde projekten of door een "biografische samenloop van omstandigheden". De orgelpijpen uit de Fluitenmachine komen uit de dorpskerk van het naburige dorp, ik kreeg ze als geschenk van een vriendin. De messen uit het instrument 'Messertisch' (tafel met messen er in gestoken) zijn mij -na een rondvraag naar verschillende soorten messen- opgestuurd door vrienden. In de volgorde waarin ze toegekomen zijn met de post, heb ik ze in de tafel gestoken. Eenmaal het nieuwe instrument af is, begin ik er mee te improviseren, daarna komt een fase waarbij ik allerlei kompositorische schetsen op papier begin te zetten. Langzaam worden deze schetsen een soort van groot muzikaal gebouw met een omlijnde struktuur. Tijdens een koncert probeer ik deze vooraf bedachte strukturen tot leven te brengen; het instrument, mijn muzikaal bewustzijn en de fysische bewegingen kreeëren zo een nieuw klankfenomeen met een eigen karakter."  Op het koncert in Logos zal Froleyks werken op verschillende zelf-gemaakte instrumenten spelen. We geven u een kort overzicht. Naast werken voor de al eerder genoemde "Messentafel" brengt hij ook zijn Saitenwanne (Snarenkuip) mee; een snaarinstrument -met als klankkast een kuip- dat bespeeld wordt met een vioolboog. Het instrument kan heel veel boventonen produceren, Froleyks zelf spreekt dan ook van een "wandeling door het boventoongebergte". "Two hands, two bows", het werk voor deze Snarenkuip, is eigenlijk een neergeschreven handeling die voorschrijft op welke plaats op de snaar en met hoeveel druk je het instrument moet bespelen. De "geschweifte Tuba" (gebogen Tuba) is een tuba waarbij aan de ventielen meterslange trechters bevestigd zijn zodat sommige klanken in verschillende richtingen geprojekteerd worden. Het instrument werd oorspronkelijk door Johannes Goebel ontworpen voor een open-lucht performance maar Froleyks verzekert ons dat het instrument ook een stevige "indoor"-reputatie geniet! Tenslotte speelt Froleyks ook nog eigen komposities voor onbewerkte houtblokken, voor klokkenspel & kasetterecorder en voor de Fadentrommel (zelf-gemaakt instrument). STEPHAN FROLEYKS (°1962) is internationaal bekend als komponist, slagwerker en tubist. Hij krijg verschillende Duitse prijzen (o.a. NRW Kunstfürder Prize), deed cd- en radio-opnames en was te horen op festivals in Amerika, Asië en Europa. Zijn interesse gaat in het bijzonder uit naar het ontwikkelen van nieuwe instrumenten zoals de Fluitenmachine, de Messentafel of de Snarenkuip. Hij is ook het hoofd van de slagwerk afdeling van de Musikhochschule van Munster.
De kunstproduktie van de kunstenaar Art Clay is zeer divers: van installaties, performances tot instrumentale en elektronische werken. De materialen die hij gebruikt zijn al even verschillend. Deze verscheidenheid zal goed tot uiting komen in het Logos-koncert dat hij geeft.
Het Logos Mens&Machine Ensemble treedt opnieuw op in eigen huis.
Bijna alle werken (behalve één) die op dit koncert door Champ d'Action gespeeld worden zijn niet eerder in België gespeeld. Komponisten als Arteaga of Fox zijn bovendien niet echt gekend, wij hopen alvast dat dit na het koncert verandert. De centrale figuur is de Duitse komponist MICHAEL MAIERHOF (°1956) waarvan op het koncert twee werken gespeeld worden. De muziek van Maierhof klinkt rauw en weerbarstig; brokken geluid -onderbroken door stiltes- doen denken aan industriële klanken. De herkomst van de geluiden is bijna onherkenbaar gemaakt door allerlei preparaties en door de onkonventionele speelwijze. In "SUGAR 1" voor viool, cello en piano dat op het koncert gespeeld wordt, gebruikt de pianist ballen, plastiek dozen en een kopje van klei om uit de snaren de vreemdste geluiden te toveren. In het verleden heeft Maierhof zich ook toegelegd op het zoeken van allerlei nieuwe metodes om snaarinstrumenten te bespelen. Precies om wille van die zeer eigenzinnige speelwijzen is het niet altijd evident om muzikanten te vinden die zijn werk kunnen uitvoeren, Dominica Eyckmans (altvioliste van Champ d'Action) waagt zich als eerste na de komponist zelf aan de uitvoering van "SPLITTING 3", een werk voor altviool en cd uit 2000.
Ook de jonge Spaanse komponist ALEX ARTEAGA (°1969) is gefascineerd door de akoestische effekten van een ruimte. Dit is niet verwonderlijk want hij volgde naast een muziekopleiding in Barcelona ook architektuur in Berlijn. Arteaga voert, alvorens een lokatie-specifieke kompositie te maken, onderzoek uit naar de fysische aspekten (analyse van de materialen, maten, verhoudingen, volumes, struktuur..) en naar de omgevingssituatie (de geografische orientering, de mate van transparantie,…). Niet alleen de aard maar ook de fysiche perceptie van klank is zo uniek en afhankelijk van die ene ruimte.
Tenslotte is er nog het werk "White River Dream Song" van de jonge Vlaamse komponist STEFAN VAN EYCKEN (°1975). Dit werk werd eind vorig jaar door Champ d'Action gekreëerd tijdens het Transit-festival in Leuven en de reakties waren zeer gunstig. Van Eycken studeerde musikologie in Leuven en Edinburgh, momenteel woont hij in Japan waar hij onderzoek doet naar Japanse hedendaagse muziek. Als komponist kreeg hij opdrachten van o.a. het festival Ars Musica, het Ictus Ensemble en Champ d'Action.
|
"Le Marriage" is bijvoorbeeld een kompositie voor 2 muziekdozen gebaseerd op "La Mariée mise a nu par ses célibataires même" van Marcel Duchamp. Dit werk uit 1913 is een klankinstallatie avant la lettre met een wagentje waarop ballen vallen, deze ballen dragen nummers die op hun beurt naar klanken verwijzen. Clay maakte een komputerprogramma dat hetzelfde procédé als deze mechanische installatie uitvoert en de aldus verkregen muziek prikte hij op twee 6-meter lange rollen zodat de muziek op twee muziekdozen afgespeeld kan worden.
"The Metamorphosis of Narcissus and the Sobbing of Echo upon the Blooming of the Narcissus Flower" is een performance waarbij Art Clay een omgekeerd simbaal vasthoudt net onder zijn gezicht. In het putje van de simbaal ligt een brandbare vloeistof waarin de kunstenaar zichzelf kan spiegelen. De vloeistof wordt aangestoken en ondertussen bespeelt hij de simbaal met een strijkstok. Door de simbaal lichtjes te bewegen, onstaat een zacht, klagend geluid. Deze performance zit vol verwijzingen naar de Narcussus-mythe waarin de nimf Echo verliefd is op Narcissus Maar Narcissus kijkt enkel naar zijn eigen weerspiegeling in het water en verandert uiteindelijk in een bloem.
Een andere performance die in Logos opgevoerd wordt is "Entflogen" waarbij een vlucht gesimuleerd wordt. De wiegende beweging van performer verandert (via sensoren) de belichting. Tegelijkertijd gebruikt Clay door een megafoon en demper als muziekinstrumenten. Dit alles moet een gevoel van vliegen of zweven oproepen.
Art Clay studeerde fluit, improvisatie en elektronische muziek in de VS en Zwitserland. Hij specialiseert zich in de uitvoering van zijn eigen werken. Hij was te zien en te horen op festivals in de VS, Europa en Japan. In 1993 was hij gastkunstenaar bij STEIM in Amsterdam. Hij ontwerpt ook geluid- en beeldapparatuur zoals Spaceball -een intermedia controller-, Air-Bow -een virtuele altviool- en Mirrorum -een optische klank controller.
Hij schreef elektronische en acoustische werken voor o.a. de violist Malcolm Goldstein. Daarnaast maakte hij ook luisterspelen, performances, theaterwerken, installaties,...
Een derde komponist van wie er werk op het programma staat is de Engelsman CHRISTOPHER FOX (°1955). Fox studeerde kompositie bij Jonathan Harvey en werkte samen met o.a. het Arditti strijkkwartet en het Yves ensemble. De komposities van Christopher Fox worden gekenmerkt door een grootschalige vorm, die meestal is onderverdeeld in een aantal opzichzelfstaande komponenten. Christopher Fox overstijgt in zijn komposities - die gekenmerkt worden door grote vormen bestaande uit reeksen van zelfstandige komposities- de grenzen van de konventionele koncertmedia, hij maakt gebruik van galerij-installaties, videokunst en grafische kunst.